Gidenler dönmez

Malatya Valisi Ersin Yazıcı bir konuşmasında "Ayrılan Malatyalı hemşehrilerimizin büyük bir çoğunluğunun geri geleceğini ümit ediyoruz" demiş. Bu haberi okur okumaz aklıma Emel Sayın'ın eski bir şarkısı geldi: "Gidenler Dönmez". Biz ne kadar artlarından bakarsak bakalım, gidenlerin önemli bir kısmının dönmeyeceği, kalanların da fırsatını bulur bulmaz bu şehri terk edecekleri aşikâr. 

Son bir senedir Malatya önemli sayılarda göç verdi. Hepimiz etrafımıza bakınca depremle birlikte buradan giden ve dönmesine ihtimal vermediğimiz birkaç yakınımızın, akrabamızın ismini sayabiliriz. Rakamlar incelendiği zaman bu göçle ilgili anlamlı bir veriye ulaşmamız mümkün olmayabilir zira gidenlerin yerine yeni gelenler oldu. Nicelik bakımından gidenlerle gelenler mukayese edilemeyebilir fakat nitelik açısından hadiseyi incelediğimiz zaman henüz gün yüzüne çıkmamış fakat zamanla daha iyi anlayacağımız önemli farklılıklar her geçen gün yüzümüze çarpacak. 

Şehrin "beyaz yakalı" tabir edilebilecek kesimi depremden sonra büyük oranlarda çareyi göç etmekte buldu. Doktorundan mühendisine, memurundan bürokratına kadar yüzlerce insan aileleriyle birlikte Malatya'yı terk ettiler. Çocukları okula giden ailelerin hemen hepsinin öğretmenlerle ilgili beni doğrulayacak örnekleri var. Geçen sene eğitim aldığı öğretmeni ile bu sene devam edebilen öğrenci sayısı çok az. Sadece devlet okulları değil, özel okullarda bile normal dışı bir öğretmen sirkülasyonu var. Diğer kurumları da incelerseniz benzeri bir durumun olduğunu gözlemlersiniz. Memurlar gerek barınma sorunundan dolayı olsun gerekse de depremin yarattığı travmanın etkisiyle çar naçar tayin yolunu tercih ettiler ve bugün dahi birçok kurumda memurlar tayin için sıra bekliyor. Doktorlar şehri bıraktılar, mühendisler bıraktılar, esnaftan dahi önemli bir kesim çareyi Malatya'yı terk etmekte buldu. 

Gidenlerin yeri sayı olarak önemli oranlarda dolduruldu. Deprem öncesinin nüfusu ile bugünkü nüfus karşılaştırılınca aradaki fark yüz bini bile bulmaz diye düşünüyorum. Fakat bu yeni gelenler ile gidenler arasında farklılıklar var. Kim geldi derseniz anlamlı sayılarda iki çeşit göç aldı Malatya. Birincisi, artan işçilik fiyatları nedeniyle civar illerden gelen inşaat ve çeşitli alanlarda çalışan işçilerdir. Bunlara legal kesim diyelim. İnanılmaz oranlara ulaşmış işçilik fiyatlarından istifade edebilmek için "Malatya acı vatan" diyerek buraya gelen işçiler çeşitli alanlarda çalışmaya başladılar. İkinci göç şekli ise illegal tabir edebileceğimiz işler için gelenlerdir. Gazetelerin asayiş sayfalarını geçtiğimiz senelerle kıyaslayabilme imkânımız olsa durum çok daha net ortaya çıkacak. İllegal kesim öncelikle hırsızlık için geldi Malatya'ya. Hasar durumu fark etmeksizin, boş durumda binlerce ev var ve hırsızlar için ağız sulandıracak bir pasta bu. Köpeksiz köyde değneksiz dolaşmanın rahatlığıyla boş evlerde bırakılmış eşyalardan kapısına, camına, musluğuna kadar her şeyi çalıyor bunlar. İllegal para peşinden illegal işleri de getiriyor. Hırsızlık parasıyla sanayi yatırımı yapacak, cami yaptıracak değiller tabi ki. Kazandıkları büyük miktardaki paraları uyuşturucu, fuhuş vb. illegal işlere yatırıyor bu hırsızlar ve tabi ki doğal olarak bu sektörlerde çalışanları da şehre çekiyorlar pastadan pay almaları için. 

Nüfusumuzda meydana gelen bu niteliksel değişimin etkilerini görmeye başladık ve ilerleyen yıllarda çarpan etkisiyle daha fazlasını da göreceğiz gibi duruyor. Gidenlerin çoğunun aklının bir köşesinde geri dönme duygusu yatıyordur eminim fakat geri döndükleri zaman karşılaşacakları şeyler öncelikle deprem korkusu ve hemen ardından yüksek kira fiyatları, yüksek işçilik fiyatları ile birlikte bozulan asayiş olacak. Eğitim, sağlık gibi birçok alandaki kalite düşüşü de cabası. Sayın valimizin temennisini ben de taşıyorum yüreğimde fakat ne yazık ki o güzel şarkıda da söylendiği gibi: Gidenler Dönmez!