Faiz - Fahiş - Rayiç
Cafer Çelik
Faiz, oranı nispetinde fiyatları artırır, pahalılığa sebep olur. El değiştirdikçe artan kârlar da eklenerek fiyatlar kabarır, kabarık fiyatı tüketici öder, üreten, imal edenden kısmen uygun fiyatla alınan mal, aracıların ekledikleri kârlarla pahalanır. Çoğu kimseler talebe göre fiyat artırırlar, fahiş fiyatın tiksintili, mesuliyetli olduğunu düşünmezler.
Caferi Sadık (r.a.) bir kimseye ticaret yapması için sermaye veriyor. O kimse bir beldeden aldığı malı satılacak yere götürüyorlar. Yolda gidilen yerde götürdükleri mala çok talep olduğu haberini alıyorlar. Aynı malı götürenler fahiş fiyatta anlaşıyorlar, yüzde yüz kâr ediyorlar. Caferi Sadık (r.a ) verdiği sermayeyi alıyor, kârı almıyor.
Allah’a, ahirete gerçekten inananlar, ilahi esaslara uygunsuz her halin cezasını düşünürler, yanlış, yasak, uygunsuz haller yapmaktan korunurlar. İnsanın her hali görülüp, bilmekte, tespit edilmektedir. Karşılığı verilecektir. Bu esas (124000) nebi, resul tarafından tebliğ edilmiş, dört ilahi kitapta, yüz ilahi sayfada bildirilmiştir.
İnanan kimseler yapacağı her işte gerçeğini ehlinden doğru öğrenmişse, yapılması isteneni yapar, yapılması yasaklananları yapmaz, bilmediği bir durumla karşılaşırsa, ehline sorar, öğrenir, öyle hareket eder, ilahi esaslara uygunsuz hallerden korunur.
Gerçek inanan Allah’ı yücelerden yüce bilir, nice olduğunu araştırmaz. “idraki meali bu küçük akla gerekmez, nitekim bu terazi o sonsuz sıkleti çekmez. Varlığını araştırmaya ne gerek, küre-i aleminde, varlığı gösterir, yaratığın zerre bile”
İnsanların yararlıları yapmasında, yasakları yapmamasında etkin olan ceza–mükâfattır. İnanlar ilahi esaslara uygun hareket ederek cezalardan korunmaya, mükâfat görmeye çalışılar. İslam’ın ismini taşıyıp da vasfından uzak kimseler, inançsızlar, nefsi, hissi, keyfi, benlikçi hareket ederler. Böyle kimselerin Zaralarından korunmak için etkin ceza uygulanmalıdır. Piyasa böylelerinin vicdanına, merhametine, adaletine terk edilmemeli, imalat, üretim, alış, satış fiyatını belirten uygun kimselerden heyetler oluşturulmalıdır. Satıcılar anlaşıyor, isteklerine uygun fiyat oluşturuyorlar. Rayiç belirleyen komisyonlarda sıkı kontrol edilerek satıcılarla anlaşması engellenmeli, halk zararına gelişmelerin önlenmesi için etkin cezalar uygulanmalıdır.
Yetkililer titiz davranmalı, halkı huzursuz ederek, makam kapmaya, menfaat yapmaya, siyaset yapmaya çalışanlara göz yummamalıdır.
