Çocuğunuzda görmek istediğiniz davranışı sergileyin. Çocuklara öğüt vermeyin; onlara örnek olun. Çocuklar, anne babaların ve yetişkinlerin kopyasıdır.
Çocukların en iyi gözlemledikleri, taklit ettikleri, örnek aldıkları kişiler en başta anne babalarıdır. Daha sonra evde yaşayan abla, ağabeyler, kardeşler, yakın çevredeki büyükleridir.
Sınıf öğretmeni, sınıfındaki bir öğrenciyi davranış sorunlarından dolayı bana göndermişti. İlk görüşmeden sonra anne babasıyla görüşmeye karar verdim.
Ertesi gün çocuğun annesi telaşlı bir şekilde odama girdi. Bana zaman bırakmadan hemen söze başladı: “Hocam bu çocuk kime çekti bilemiyorum. Çok dağınık. Kitapları ortada. Çorapları kanepenin kenarında. Kapıda girerken ayakkabılarını geriye fırlatarak çıkarıyor.
Odası dağınık. Bıktırdı beni. Ders çalışmıyor, kitap okumuyor. Asıl beni üzen geçenlerde yalan söylemesi…”
Anne çok telaşlıydı. Sakinleşmesi için yardımcı olmaya çalıştım. Bir süre sonra sakinleşti. “Hocam yine ne yaptı. Bu onun kaçıncı hatası…”
Doğrusu ben de anneyi bu noktada çok anlamadım. Çünkü, okula henüz yeni atandığım için öğrenci hakkında fazla bilgi sahibi değildim. Anneden gerekli bilgileri aldım. Öğrenci daha önce davranış sorunları yaşadığı için sık sık anne okula çağrılmıştı. Ancak, anne ilk kez PDR Servisine geliyordu.
Anneyi sonuna kadar dinledikten sonra, çocuğun olumsuz davranışlarının sebebinin aile olduğunu gördüm. Aileyi danışmaya almaya karar verdim. Anne, haftada iki kez eşi ile birlikte danışmaya geleceklerini söyledi.
Öğrencinin davranışlarının altında yatan sebeplere baktığımda hep olumsuz model aldığı karşıma çıktı. Evde anne ve baba hep olumsuz model olmuşlardı.
Ebeveynler çocuklarında görmek istedikleri davranışları sergileme konusunda hatalı görünüyorlardı. Evde belli bir düzen yoktu. Gerçekten baba da dağınıktı. Hatta baba: “Hocam ben de çoraplarımı düzenli çıkarmam, rastgele atarım” demişti. Anne, çocuğun yanında zaman zaman yalan söylediğini ve bunun yalan olduğunun çocuk tarafından bilindiğini ifade etmişti. Öğrenci ve anne baba yaptığım birkaç görüşme sonucu, öğrencide gözle görülür şekilde düzelme olduğunu sınıf öğretmeni bana söyledi.
Son görüşmemizde anne ve baba eksiklerini büyük oranda gördüklerini ifade etmişlerdi. Bundan sonra çocuklarına daha iyi örnek olacaklarını söylediler.
Son olarak anne ve baya şunları tavsiye etmiştim:
Çocuğunuzda görmek istediğiniz davranışı sergileyin. Çocuklar, anne ve babalarının davranışlarını karbon kâğıdı gibi aynen kopya ederler.
Öğüt vermeyin; öğüt yerine davranışlarınızla çocuğunuza örnek olun. Çocuklar, model alarak taklit yoluyla öğrenirler. Çocuk, duyduğunu değil, daha çok gördüğünü öğrenir ve uygular.
Çocuk anne ve babasından gördüğünü veya anne ile baba arasındaki şiddeti, arkadaşlarına ve sosyal ortamda uygular.
Çocuğunuza tutarlı ve kararlı davranın. Kuralları kesin ve net ortaya koyun. Ancak, uygun yere ve zamana göre gerektiğinde esnek davranabilirsiniz.
Çocuğunuzun kendi davranışlarının ve hatalarının sonucuna katlanmasını sağlayın. Mesela, odasını dağıtmışsa bırakın kendisi toplasın. Arkadaşının kalemini kaybetmişse bırakın kendi harçlığıyla alsın.
Çocuğunuzun olumsuz davranışları karşısında duygularınızı ifade edin. Beklentilerinizi dile getirin.
Hatalarını nasıl telafi edeceğini çocuğunuza gösterin. Sorunu çözmesine yardımcı olun.
Çocuğunuza ahlak dersi vermeyin. Ahlak dersi vermek, sürekli bir şeyler anlatmaktır. Siz yaşayın ve onun da sizden görmesini ve böylece öğrenmesini sağlayın.
Her şeyden önemlisi çocuğunuzu koşulsuz sevin. Bu sevginizi, mutlaka sözle ve davranışlarınızla ifade edin.
Siz çocuk iken ders çalışmaktan mı yoksa oyun oynamaktan daha çok hoşlanırdınız?
Cevabınızın “oyun oynamak” olduğunu biliyorum. O halde çocuklarınıza empati ile yaklaşın, onları anlamaya çalışın. Çocuklarınıza, olumlu ya da olumsuz her şeyin açıklamasını yapın. Çocuklarınızın özel yaşamlarına ve düşüncelerine saygı duyun. "Sen küçüksün, anlamazsın" gibi cümleleri kullanmayın.
Lütfen, çocuklarınızda görmek istediğiniz davranışı sergileyiniz…
