Deprem, insanlarda korku ve kaygıya neden olur. Bu korku ve kaygı yetişkinleri etkilediği gibi çocukları da etkiler. Depremi ilk defa yaşayan insanlar daha çok korku ve kaygı yaşarlar.
Deprem, yaşamın bir gerçeğidir. Ülkemiz deprem kuşağındadır. Her an deprem olma olasılığı vardır. Dolayısıyla deprem hakkında bilgi vermek ve deprem eğitimi de gerekli ve zorunlu eğitimlerdendir
Çocuklara deprem hakkında bilgi verirken dikkat edilmesi gereken bazı durumlar vardır. Bunlar:
Deprem korkulacak bir şeydir. Deprem anında korkmak ve sonrasında kaygılanmak gayet normaldir. “Korkma, korkulacak bir şey yok, üzülecek bir durum yok.” demek çocuk üzerinde genellikle olumlu etki bırakmamaktadır. Oysa deprem korkulacak bir şeydir.
“Evet haklısın korkutucu bir durum yaşamaktayız, ben de korkuyorum ama şimdi bak güvendeyiz, ben senin yanındayım. Bu korku ve kaygımız zamanla azalacaktır…” şeklinde konuşmak daha etkili olabilir.
Çocuklara örnek olmak. Yetişkinler, deprem anında ve sonrasında ne kadar çok korkar, kaygılanır ve paniklerse çocuklar da o oranda daha şiddetli olarak bu korku ve kaygıları yaşarlar. Deprem anında ve sonrasında, çocuklar, yetişkinlere sığınmalı ve onlardan güç almalıdır.
Deprem hakkında doğru bilgi verilmelidir. Çocuğun yaşına uygun, anlayacağı bir dille doğru bilgiler verilmelidir. Depremin bir doğa olayı olduğunu, yerkabuğunun hareketlerinden kaynaklandığını kendi başına tehlikeli ve zarar verici olmadığını, doğru yerlerde ve uygun binalar yapıp gerekli önlemleri aldığımızda bir zarar görmeden atlatabileceğimizi sade bir dille, kısa basit cümlelerle fazla ayrıntıya girmeden anlatmalıyız.
Çocukların sorularına cevap vermek. Depremle ilgili sorularını geçiştirmeyin. Sorularını onların sorduğu şeyle sınırlı olmak üzere, cevaplayın. Bazı çocuklar, aynı soruları defalarca sorarlar. Her seferinde sakince cevaplayın. Bu sorular ve verdiğiniz cevaplar çocuğun rahatlaması için gereklidir.
Olumsuz düşüncelerin önüne geçin. Bazı çocuklar, yaşanan olumsuzlukların sebebinin kendileri olduğunu düşünebilir. “Ben kardeşime zarar verdim diye böyle oldu” “Annemin sözünü dinlemediğim için bu oldu” diye düşünebilirler. Depremin doğal bir olay olduğu, kişilerle alakası olmadığı söylenmelidir.
Onu dinleyin. Dinlemek rahatlatır, teselli verir. Çocuğu dinlerken, sorgulayıcı olmayın, sakin olun, onun anlattıklarını içten ve sakin dinleyin. Konuştukça rahatlayacaktır.
Tek bırakmayın. Depremin olduğu ilk günlerde yalnız bırakmayın. Bir yere giderken onu da yanınızda götürün.
Olacaklar hakkında bilgi verin. Asıl depremden sonra artçıların da olacağını ama şiddetinin daha düşük olacağını söyleyin. Çocuğun kafasında sorular oluşturmadan gerekli olan bilgileri verin. Olası yaşanacak durumlar konusunda kısaca ama yeterli bilgi verin.
Sosyal görevler verin. Yakınlarınızla iletişimi kesmeyin. Arkadaşları ile oynamasını sağlayın. Yapabileceği küçük görevler verin. Evde oyun oynayarak rahatlamasını sağlayın.
Yaşanan deprem kolay bir şey değildir. Elbette yetişkinler de korku ve kaygı yaşayacaktır. Ancak, yetişkinler her durumda çocuklara göre daha tecrübeli ve güçlüdür. Korku ve kaygılarını çocukları aşırı olumsuz etkileyecek şekilde göstermemelidirler.
Çocuk, güvende olduğunu hissetmeli ve yakınlarına ulaşabileceğini bilmelidir. Bu durumda var olan ruhsal gerginlikleri kısmen azalacaktır.
Anne ve babalar ile yetişkinlerin bu çabalarının başarısı, çocuğun daha önce deprem hakkında gerekli olan bilgiyi almış olmasına yani ön hazırlığa da bağlıdır.
