Karantinaya tabi olduğumuz bugünlerde gelin çocuklarımızı daha iyi tanımaya çalışalım. Onların yeteneklerini, başarı potansiyellerini, neyi sevdiklerini, neyi sevmediklerini… Kısacası zorunlu olarak evde olmamızı çocuğumuzu daha iyi tanıma anlamında fırsata çevirelim.
Her anne ve baba çocuğunu tanıdığını düşünür ve söyler. Mutlaka her anne ve baba çoğunu tanıyordur. Ben bugünkü yazımda, çocukların öğrenme yeteneklerini ele alacağım.
Çocukların okul ve hayat başarısını belirleyen algılama yeteneğidir. Her çocuğun algılama yeteneği aynı değildir. Bireysel farkların yanında bir de genel olarak algılama yetenekleri farklıdır. Her anne ve baba çocuğunun öğrenme yetenek türünü bilmelidir.
Zekâ alanında çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucu birçok teori öne sürülmüştür. Zekâ ile ilgili en son ve güncel olan teori, çoklu zekâ teorisidir.
İnsanları çok farklı zekâ alanları vardır. Bu zekâ alanlarının kullanılması da çocuktan çocuğa göre değişir.
Çocuğun yetenekleri ve algılama türü bilinmeden yönlendirilme yapılmamalıdır. Doğru bir yönlendirme için çocuğun zekâ türü ve algılama yeteneği yani öğrenme yeteneği bilinmelidir. Bu iş öncelikle anne ve babalara düşmektedir.
Liselerde her yıl ders seçimi yapılır. Öğrenciler, çoğunlukla üniversite sınavlarına yönelik bu seçimi yaparlar. Sonuçta öğrencilerin kendi deyimiyle sözel, sayısal, eşit ağırlık ve dil sınıfları oluşmuş olur. Ancak, birçok öğrenci kendi zekâ alanını ve öğrenme-algılama yeteneğini düşünmeden bu seçimi yapar.
İnsanlar, aşağıda ele aldığım algılama yeteneklerinden birine özellikle daha yakındır.
Sözel algılama yeteneği: Bu yeteneğe sahip olan çocuklar, daha çok konuşarak öğrenirler. Aynı zamanda başkasından dinleyerek öğrenirler. Kelime hazneleri geniştir. Okuyarak öğrenmek kolay ve eğlencelidir. Geleceğin şairi, yazarı, politikacısı, gazetecisi, hatibi olabilirler.
Çocuğunuz okumayı seviyorsa, kelime oyunlarında başarılı oluyorsa, hikâye yazıp anlatıyorsa, şiir yazma yeteneği varsa, bulmaca çözmeyi seviyorsa sözel zekâsı oldukça yüksektir.
Anne ve baba olarak çocuğunuzun sözel algı yeteneğinin yüksek olduğunu fark ederseniz onu okumaya yönlendirin. Kitaplar alması için birlikte kitapçıya gidin. Ona hikâyeler hediye edin. Yazmasını ve yazdıklarını anlatmasını sağlayın ve onu dinleyin.
Görsel algılama yeteneği: Bu yetenekleri yüksek olan çocukların çizimleri ve resimleri yaşıtlarına göre daha güzel olur. Erken yaşta üçgen, kare, daire gibi temel çizimleri çok daha kolay yaparlar. Perspektif algıları (üç boyut) erken yaşta ortaya çıkar. Bu çocuklar görerek öğrenirler. Çizimlerle ve yazarak daha başarılı olurlar. Çocuğunuza bir şey öğretirken konuyu örnek ile somutlaştırın. Bu çocuklar geleceğin ressamları, mimarları, çizerleri olabilirler.
Çocuğunuz çizerek yapılan anlatımları, şekillerle anlatılan bilgileri kolay öğreniyorsa; yap boz, labirent gibi görsel faaliyetlerden hoşlanıyorsa; film ve slayt gibi görsellerle öğrenmeyi seviyorsa görsel algılama yeteneği yüksek olabilir.
Sayısal algılama yeteneği: Mantıksal, matematiksel yetenek. Bu çocuklar neden-sonuç ilişkisini kolay kurarlar. Çok soru sorarlar ve cevapları merak ederler. Sayılarla düşünmeye yatkındırlar. Matematik en sevdikleri derstir.
Çocuğunuz matematik ile ilgili oyunları oynamayı seviyorsa; dama, satranç gibi düşündüren oyunları oynamakta zevk alıyorsa; mantığa dayalı yap-boz ya da sayısal yetenek sorularını çözmek çok hoşuna gidiyorsa sayısal algı yeteneği yüksek demektir.
Sayı ile anlatımlar, neden sonuç ilişkisine dayalı anlatımlar, çocuğunuzun öğrenmesinin daha zevkli ve kolay hale gelmesini sağlar.
İşitsel algı yeteneği: Bu çocuklar dinleyerek daha çok öğrenirler. Öğrenirken, birinin kendisine anlatması ya da sesli-video derslerden yaralanması öğrenmesini kolaylaştıracaktır. Bu çocukların müzik kulakları iyidir. Dinlediği müzikte ezgideki iniş çıkışları, değişimleri daha kolay ayırt ederler. Bu çocuklar, kendisini müzikle ifade etmekten hoşlanır. Ritim ile çok kolay öğrenirler. İşitsel algı yeteneği yüksek olan çocuklar dinleyerek, duyarak öğrendiklerini kolay unutmazlar.
Her çocuk öğrenir ama, her çocuk, her şeyi öğrenemeyebilir. Ya da bazı şeyleri öğrenirken zorlanabilir.
Burada vermek istediğim mesaj, eğer çocuğunuz bazı dersleri öğrenmekte zorlanıyorsa o dersin gerektirdiği yeteneği gelişmemiş olabilir. O dersin gerektirdiği yetenek üzerinde etkinlikler yaparak çocuğunuzun o alandaki yeteneğini geliştirebilirsiniz.
Liseye gelmiş olan çocuğunuz, tüm önlemlere rağmen bazı derslerden başarısızsa, çocuğunuz ders seçerken yeteneğine uygun olanları seçmelidir.
Her yıl binlerce öğrenci sırf popüler olduğu için sayısal derslerin yoğunlukta olduğu sınıflarda okumaktadır. Bir süre sonra, bazı öğrenciler sayısal dersleri başaramadığını görürler. Ama maalesef bu çocuklarımız için zaman kaybı olmuş oluyor.
Selam ve saygılarımla…
