Çocuklar, anne ve balarının hareketlerini, davranışlarını, duygularını; kısaca, kimliklerini edinirler.
Günümüzde anne ve babalara daha çok iş düşüyor. Ebeveynliğe; “Dünyanın en zor mesleği anne ve babalık” denilmesi bunu gösteriyor.
Bu yazımda, cinsiyet rollerinin ve cinsiyete uygun kimliğin oluşmasında genelde anne ve balara düşen görevlere değineceğim. Özelde ise baba modelinin önemine değinmeye çalışacağım.
Çocuğun cinsiyetine uygun kimliği de anne ve babalarını taklit ederek ve onlardan öğrenerek oluşur.
Çocuklar, bebeklik çağında daha çok anneleriyle özdeşleşirler. Bu normal bir durumdur. Çünkü, genellikle anneler çocuklarının bakımını yaparlar. 3 yaşından itibaren çocuğun cinsel kimliğini kazanmaya başlaması gerekir. Bu, önce taklit ile olur, daha sonra öğrenme ile devam eder. İşte bu dönem çok önemlidir. Olumlu davranış kazandırılmak isteniyorsa olumlu örnek olunmalıdır. Çocuğa, cinsiyetine uygun roller gösterilmelidir.
Sadece anneleri tarafından eğitilen bazı çocukların cinsiyetine uygun kimliklerinde sorunlar çıkmaktadır.
Meslek hayatıma henüz yeni başladığım yıllarda öğrencileri tanımaya çalışıyordum. Bir kız öğrencinin davranışları dikkatimi çekmişti. Kız öğrenci, zamanını tamamen erkek öğrenciler ile geçiriyor, erkekler gibi hareket ediyor, onlar gibi konuşmaya çalışıyordu… Bir süre sonra bu kız öğrenci sınıfında iletişim sorunları yaşamaya başladı: Kızlar arkadaşları onu aralarına almak istemiyorlardı… Nihayet danışma için bana geldi. Gelişim hikâyesini dinledim. Sorununu tahlil ettim… Tüm zamanını babasıyla geçirdiğini, babası tarafından erkekler gibi yetiştirildiğini anlattı. Öğrencim bu durumdan hiç de memnun değildi: “Bir kız gibi olmak istiyorum. Kız gibi davranmak istiyorum. Kız gibi güzel görünmek istiyorum…”
Evet, öğrencim küçüklükten itibaren tamamen babasını model almıştı. Babasının cinsiyetine uygun davranışlar öğrenmiş ve o rolleri oynuyordu. Hatta bu, aile tarafından özellikle yapılmıştı. Ve sonuç: Kendi olmaktan memnun olmayan bir kız…
Kız çocuklarıyla annenin, erkek çocuklarıyla babanın ilgilenmesi düşüncesi yanlıştır. Çocuk eğitimi, anne ve babanın ortak işidir. Çocuklar, anne ve babalarını gözlemleyerek kendi cinsiyetlerine uygun rolleri kazanırlar. Erkek çocuklar kadar kız çocukları da duygusal gelişimleri açısından, uygun baba modeline ihtiyaç duyarlar. Bu, onların cinsiyetine uygun kimlikleri için gereklidir.
Ergenlik döneminde babaya daha çok ihtiyaç duyulur. Ancak, ne yazık ki toplumumuzda babaların çoğu çocuklarıyla ergenlik döneminde daha az ilgilenir. Hiçbir gerekçe, babanın çocuğuna az zaman ayırmasına gerekçe olamaz. Babalar, işinden dolayı fazla zaman ayıramazsa da önemli olan, çocukları ile birlikte olduğu zaman kaliteli birliktelik geçirmesidir.
Son zamanlarda, ilk duyduğumda anlamadığım ancak, algıladığım zaman da üzüldüğüm bir tabir çıktı ortaya: “Bankamatik baba.” Bazı babalar, maddi ihtiyaçları karşılamakla görevlerini yaptıklarını sanırlar. Bu babalar, maalesef hiç de az değil. “Hocam daha ne yapalım. Üst aldık, defter kitap aldık, her gün harçlığını veriyorum. Her istediğini hemen alıyorum. Babamız bize bunları yapsaydı başbakan olmuştuk…” diyen babaya hiç çekinmeden: “Yani siz bankamatik babasınız.” demiştim.
Babanın ilgisi ve varlığı, anne ve çocuk arasındaki ilişkinin de sağlıklı olmasına yardımcı olur. Babanın ilgisizliği, çocuk eğitimindeki zincirin bir halkasının yokluğudur.
Meslek hayatımda yaptığım araştırmalara ve gözlemlere göre, babalarından yeteri kadar ilgi ve sevgi gören çocuklar daha mutlular. Çevresiyle daha barışık, sosyal ilişkileri daha iyi, çevresiyle daha sağlıklı ilişkiler kuran özellikler göstermektedir.
Çocuğun kendi cinsiyetine uygun kimliğe sahip olması ve ona göre rol oynaması çocuğun psikolojik sağlığı açısından da önemlidir.
Babalar! Lütfen, çocuklarınıza babalık yapınız…
