Baharın psikolojimiz üzerindeki etkisi genellikle olumludur. Ancak çok az kişiye olumsuz etkileri de olabilir. Bu yazımda bu konuya değinmeye çalışacağım.
Mevsimsel değişiklikler, ruhsal durum, enerji düzeyi, uyku, iştah ve sosyal faaliyetlerimiz üzerinde etki yaparlar. Bu etki, kişiden kişiye değişir. Mevsimsel değişikliklerin insan psikolojisine etkilerine baktığımızda genellikle iki grup insan karşımıza çıkar.
İnsanların çoğunluğu bahar ve yaz aylarında kendilerini daha iyi hissederken bazı insanlar ise baharla birlikte kendilerini daha yorgun, mutsuz, sıkıntılı, iştahsız ve uykusuz hissederler. Bazı insanlar, kış aylarında ise daha az enerjik, karamsar ve daha az sosyal olmaktadırlar.
İlkbaharın gelmesiyle neden bazı insanlar daha enerjik, daha canlı, daha mutlu iken diğer bazı insanlar daha yorgun, mutuz, uykusuz ve sıkıntılı olurlar?
Bu durumun en önemli nedeni biyolojik faktörlerdir. Bazı insanların biyolojik saati mevsim değişikliklerine ayak uydurmakta zorlanmaktadır. Eğer genetik yatkınlık da varsa, bu kişiler mevsim değişikliklerinde daha çabuk depresyona yakalanırlar.
Baharla birlikte, bazı hormonların salgılanmasında (serotonin, melatonin) değişimler olur. Hormonların salgılanmasındaki bu değişimler, kişinin ruh durumunu etkileyebilir. Bu durumda kişi depresyon yaşayabilir. Vücuttaki vitamin ve mineral dengesi de bu arada depresyona yakalanmayı tetikleyebilir. Anemi, vitamin eksiklikleri, fizyolojik hastalıklar da ilkbahar depresyonuna zemin hazırlayabilir.
Mevsimsel değişim dönemlerinde biyolojik ve psikolojik nedenler insanın ruhsal durumunu daha çok etkiler. Sadece biyolojik nedenler değil, psikolojik nedenler de insanı depresif duruma sokabilir. Kişinin hayata bakış açısı, geçirmiş olduğu olumsuz yaşantılar, geleceğe yönelik kaygıları her zaman ruhsal yapımızı etkiler. Hayata olumlu bakamayan, olayların ve durumların olumlu taraflarını göremeyen insanlar, mevsimsel değişimlerde olumsuz anlamda daha çok etkilenirler.
Mevsim değişimlerinin etkisiyle çok az insanda depresyon olabilir. Bu durumun belirtileri şunlardır: Uykusuzluk veya aşırı uyku, kendini üzgün hissetme, zevk alamama, yorgunluk, değersizlik duygusu, enerji kaybı, düşünme ve konsantre olma yetisinin azalması, nedensiz şekilde kilo alma veya kilo kaybetme, ölüm düşüncelerinde artış…
Evet mevsimsel değişimler insan psikolojisi üzerinde etkilidir. Geçmişte yaşadıklarımız ve geleceğe bakışımız da psikolojimizi etkiler. Hatta diğer insanlar da psikolojimiz üzerinde etki yaparlar. Ancak az önce saydığımız durumların bizleri nasıl etkileyeceğine bizler karar verebilecek güçteyiz. Yani bu durum aslında bizim elimizde. Olumsuz anlamda etkilenebiliriz de tam tersi olumsuzlukların bizi etkilemesine engel de olabiliriz. Aslında bir seçim yapıyoruz. İşte depresyon da bizim seçimlerimizin sonucu yaşadığımız bir durumdur.
Yapılması gereken ilk şeyler, düzenli beslenme, yeteri kadar güneşlenme, insanlarla iletişime devam etme, vücudun ihtiyacı olan vitamin ve mineral değerlerini normal seviyede tutmaktır. Bunun dışında eğer yaşam gücü elimizdeyse hayatımızı düzenleyebiliriz.
İstersek mevsim değişikliklerinin üzerimizdeki olumsuzluklarına odaklanarak kendinizi depresyonun kullarına bırakabiliriz ya da istersek hayata olumlu pencereden bakarak depresif bir ruh halinden kurtulmanın yollarını buluruz. Bu güç bizlerde vardır; Allah, bizleri bu güç ile donatmıştır.
Selam ve saygılarımla…
