Kayısıdan vazgeçemeyiz

Malatya Valiliği ve Malatya Turgut Özal Üniversitesi Rektörlüğü işbirliği ile düzenlenen "Kuru Kayısı Üretimi ve Pazarlanmasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" konulu toplantıda kayısı masaya yatırıldı. Turgut Özal Üniversitesinde gerçekleştirilen toplantının açılışında konuşan Turgut Özal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut, özellikle katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesinde ve pazarlanmasında ciddi sorunların olduğunu ifade ederek, “Türkiye'den yurt dışına 12,5 kilogram büyük kutularla ihraç edilen kuru kayısıların küçük paketlere veya işlenmiş kayısı ürünlerine dönüştürülmesine yönelik projemiz olacak” dedi.

RADYOTERAPİNİN ETKİNLİĞİNİ GÜÇLENDİRDİ

Karabulut, “Kayısı çekirdeği yağı ile ilgili çalışmamızda ağır egzersiz sonrasında kayısı çekirdeği yağı ile yapılan masajın, oksidatif stresi azalttığı belirlenmiştir. Kolon kanseri oluşturulan deney hayvanlarında gün kurusu kayısı verilmesinin antioksidan sistemi destekleyerek telomeraz enzimi etkinliğini azalttığı belirlenmiştir. Karaciğer hasarı üzerine radyoterapik tedavi ile birlikte kayısı tüketilmesinin etkilerini incelediğimiz bir çalışmada, kayısının radyoterapinin etkinliğini güçlendirdiğini ve kanser gelişimi yavaşlatan genleri aktive ettiği gözlenmiştir. Karaciğer hasarı üzerine radyoterapik tedavi ile birlikte kayısı tüketilmesinin etkilerini incelediğimiz bir çalışmada, kayısının radyoterapinin etkinliğini güçlendirdiğini ve kanser gelişimi yavaşlatan genleri aktive ettiği gözlenmiştir’’ diye konuştu.

KAYISININ DOĞAL SARI RENGİ KORUNMAKTADIR

Kayısının doğal sarı renginin korunması ve böcek zararının önlenmesi için yaş kayısılar kurutulmadan önce kükürtlenmekte olduğunu ifade eden Karabulut, “Kuru kayısı ithal eden ülkelerin ithalatına izin verdikleri kükürt miktarı AB ülkelerinde 2000 ppm, ABD, Avustralya 3000 ppm, Kanada 2500 ppm'dir. Resmi Gazetede 16.11.1997 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksine göre kuru kayısıda maksimum kalıntı kükürt miktarı 2000 ppm olarak belirlenmiştir. Kayısı üreticisi rekoltenin fazla olduğu yıllarda ürünü daha uzun süre depolamak ve yat dalgalanmalarından faydalanmak amacıyla fazla kükürt kullanma eğilimindedir. Ancak son yıllarda kuru kayısı ithal eden ülkelerin aşırı kükürde olan hassasiyetleri artmıştır. Düşük kükürtlü kuru kayısıların uzun süre muhafazası için soğuk hava depolarına ihtiyaç vardır. Ayrıca kayısı ticaretiyle uğraşanların düşük, kükürtlü kayısıları satın alma konusundaki tavırlarını netleştirmesi, bunu açıkça ilan etmeleri ve sözleşmeli üretime geçmeleri kükürt sorunun çözümüne katkı sağlayacaktır’’ dedi.

KAYISI İHRACATI HER GEÇEN YIL ARTIYOR

Malatya Valisi Aydın Baruş, ilk geldiği günden beri Malatya’da konuşulan konuların başında kayısının geldiğini belirterek, “Bunun sebebi Malatya’da nüfusun çok büyük kısmı tarımla ilgileniyor. Hatta kamu veya başka kurumlarda çalışanların kayısıyla ilgisi var. Bu durum kayısı üzerinden geçimlerine katkıda bulunmaya çalışıyorlar. Kayısı Malatya için vazgeçilmezdir. Kayısı konusunun her daim Malatya’nın gündeminde olması kadar önemli bir şey yok. Tabi ki kayısıda karşılaşılan sorun üreticimizi etkilemekte, onun için hep birlikte el ele çözüm arayışına girmemiz gerekiyor. Bu toplantının çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bizim amacımız kamu kuruluşları, STK’lar, üniversiteler olarak vatandaşların sorunlarına çareler üretmek. Son 40 yılda Malatya’daki kuru kayısı ihracatı 14 kat artmıştır. Son kırk yılda kayısı meyveciliği, Malatya için hem vazgeçilmez hem de ekonomik gelir olarak çok önemli rol oynuyor. İhracatımız açısından çok önemli bir ürünümüz. Sorunun çözümü için sorunun nerden kaynaklı olduğunu bilmek gerekir. Teşhisini yapmak tek başına yeterli değildir. Sorunların üstesinden gelmek için sağlıklı çözüm yolları önermek gerekir. Bu önermeleri konuyla ilgisi ve bilgisi olanların görüşüne başvurmak en sağlıklı yöntem olarak karşımıza çıkmakta’’ olduğunu söyledi.

ÇALIŞTAY RAPORU BİZLER İÇİN YOL HARİTASI OLACAK

AK Parti MKYK üyesi ve Malatya Milletvekili Öznur Çalık ise, Malatya'nın ekonomisinin omurgasının tarım, tarımın omurgasının da kayısı olduğunu ifade ederek, “Turgut Özal Üniversitesi daha üç aylık bir üniversite yapmış olduğu çalışmalarla çok hızlı bir büyüme içerisinde. Ziraat Fakültesi'nin Turgut Özal Üniversitesi'nin bünyesinde olması ve kayısı ile alakalı akademik çalışma denilince akla ilk gelen isimlerden olan hocamız Murat Asma’nın burada rektör yardımcısı olması çok önemli diye düşünüyorum. Rektörümüzün de biyokimyacı olması kayısıya katkı sunacaktır diye düşünüyorum. Topraktan çiftçi eğitimine kayısıya pazarlama sürecine kadar tüm konuların ele alındığı bu çalıştay çok önemli. Özbekistan kuruyemiş noktasında çok iyi, bu anlamda bizim pazarlama yapacağımız alanları çok iyi tespit etmemiz, sorunları çözmemiz pazar payımızı büyüterek Malatya ve Türkiye ekonomisine katkıda bulunmamız gerekiyor. Türkiye’de kayısının yüzde 80’nini Malatya karşılıyor. Dünya kuru kayısı ihtiyacının yüzde 90'nını Malatya karşılıyor. Bu vesileyle bizim artık daha sağlıklı bir süreci yönetmemiz eğitimimizi hep birlikte almamız gerekiyor. Bütün Malatya'nın eğitimi kendisine öncelemesi gerekiyor. Mevsimlik işçilerinde kendi içinde çok ciddi sorunları olduğunun biliyoruz. Çadırlar içinde yaşadıklarını ve çok affedersisiniz, tuvaletin banyonun olmadığı yerlerde çalışmak zorunda kaldıklarının biliyoruz. Sizlerin bize sunacağı bu çalıştay raporu bizler için yol haritası olacak” diye konuştu.

MALATYA’DA KAYISININ ÜRETİM PROBLEMLERİ VAR

AK Parti MKYK üyesi ve Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci de, Malatya’da kayısının muhatabının üretici olması gerektiğini ifade ederek, “Kayısıya dair esasında ne varsa Malatya’da konuşuldu. Gerçekten kayısının bütün sorunlarını çoğu kez konuştuk. Ama özellikle ilimizde yeni kurulan Turgut Özal Üniversitemizin, içinde ziraat fakültesini de barındırması, önceliğini kayısıya vermesi çok önemli. Kayısı Malatya için çok önemli. Malatya’ya sağlamış olduğu girdi itibariyle de önemli. Ama her zaman ifade ettiğimiz bir konu vardı. Malatya’da kayısının sahibi, muhatabı kim? Esasında bütün dünyaya baktığımızda kayısının sahibi ve muhatabı başta üreticiler olmalıdır. Üreticilerin, pazarlama sorunları burada konuşulacak. Ama dünya bu pazarlamayı nasıl çözüyor diye baktığımızda, birinci anlamda bütün dünya kooperatifleşmeyle çözüyor. Çünkü bizim üreticilerimiz küçük üreticiler. Bu anlamda üreticilerin bir araya gelerek, kooperatifler kurarak, ürünlerini bütün dünya ülkelerine pazarladıklarını görüyoruz. Malatya’da kayısı üreticilerinin bu anlamda kötü bir tecrübesi olduğundan buna çok sıcak bakmadığını da biliyorum. Malatya’da kayısının üretim problemleri var. Hastalıklarla ilgili il tarım müdürlüğünün, belki kayısı araştırma enstitümüzün bununla ilgili söyleyeceği sözler var. Yine çok değerli bilimsel çalışmalarıyla, üniversitemizin katkı sunacağı alanlar var. Ama bütün bu alanların içerisinde üretici nerede, üreticiye bunu nasıl ulaştırabiliriz bunu ortaya koymamız lazım” şeklinde konuştu.

MİLLETVEKİLLERİ TAM KADRO KATILDI

Toplantıya Malatya Valisi Aydın Baruş, AK Parti Malatya Milletvekilleri Bülent Tüfenkci, Öznur Çalık, Ahmet Çakır ve Hakan Kahtalı, AK Parti İl Başkanı İhsan Koca, Yeşilyurt Belediye Başkanı Mehmet Çınar, Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Büyükşehir Belediye Genel Sekreteri Cemal Nogay, TSO Genel Sekreteri Remzi Yaşar, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar (TAGEM) Genel Müdür Yardımcısı İhsan Emiralioğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Harun Seçkin, TAGEM Bahçe Bitkileri Daire Başkanı Gökhan Kızılcı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Laboratuar Daire Başkanı Ali Torun, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM) Uzmanı Şakir Berktaş, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Pazarlama Daire Başkanlığı Coğrafi İşaretler İç ve Dış Pazar Araştırmaları Çalışma Grup Sorumlusu Nazlı Şimşek ve sektörün temsilcileri katıldı.