Türkiye’de 7,5 milyon asgari ücretle çalışanı doğrudan ilgilendiren, en dip maaş olması hasebiyle diğer kayıtlı çalışanların maaş artış oranını da etkilediği için toplamda 32 milyon insanı direk ilgilendiren 2024 yılı asgari ücret artışı önceki gün belirlendi.
1 Ocak 2023’te net olarak 8.506 TL olan, Temmuz ayındaki güncelleme ile 11.402 TL’ye yükselen asgari ücret yüzde 49 zam ile net 17.002 TL oldu. Tam 1 yıl önceki ücret ile kıyaslandığında asgari ücrete 1 Ocak 2023 ile 1 Ocak 2024 arası yüzde 100 zam yapılmış oldu.
Yeni asgari ücret tüm çalışan ve üreten işçilerimize, işverenlerimize hayırlı olsun.
Asgari ücrete 2002’den bu yana yapılan zammı, oranı ve o günkü dolar kuru ile hesaplanmış karşılığını tabloda görebilirsiniz. Güncel haliyle 578 dolara çıkan asgari ücret geride kalan 22 yıllık sürede dolar/TL bazında en yüksek maaş oldu denilebilir.
Asgari ücret aynı zamanda açlık sınırının üstünde bir rakama çıkarılarak psikolojik seviye olan 17 bin TL’yi geçmiş oldu. Yapılan zam işçinin beklentilerini oranında patronların da gardını aldığını, ön hazırlığını yaptığı bir seviyede oldu.
BURAYA KADAR HER ŞEY NORMAL!
Ama gelin görün ki bizim ülkemizde asgari ücret problemi yaşanmıyor, azami zam sorunu yaşanıyor.
Hükümetin her yıl asgari ücrette yaptığı en büyük yanlış belirlenen maaşla değil, sonrasında piyasayı başıboş bırakmasıyla başlıyor. Birçok işletme işçiye zamlı maaşı en erken 1 Şubat ile 15 Şubat arası ödeyecek. Yani zam açıklandıktan 40-45 gün sonra.
Bu süre zarfında devlet kendi koyduğu vergileri, cezaları, resmi işlemlerdeki masrafları asgari ücret zammının üstünde bir rakamla yükseltiyor.
Devamında depocu, toptancı, marketçi, esnaf…
Bunların her biri daha dün ile bugün arasında hiçbir fiyat farkı olmaksızın (dolar/yakıt yerinde saysa bile) sattıkları ürünlere en az asgari ücret artışı kadar yüzde 49 zam yapacak.
Burada bahaneleri, ‘ben sattığım malı aynı fiyatla yerine koyamıyorum’ oluyor. Örneğin fabrikadan 2022 çıkışlı bir araba lastiğini 2024’ün ilk çeyrek fiyatından satmayı bunu da helal kazanç saymayı yukarıda yazdığım bahaneyle birleştirerek mubah hale getiriyor.
Esasında arza ve talebe dayanmadan sadece ‘ne de olsa asgari ücret zamlandı hele bide biz şu tezgahtaki ürünlerden yüzde 50 değil de yüzde 100 kazanalım’ mantığıyla yapılan bu zamlar aslında sabun köpüğünden başka bir şey değil.
Günün sonunda bu zam haberlerine sevinen, artış oranını beğenen gariban işçi yeni maaşıyla 15 Şubat’ta markete gittiğinde daha 2 ay önce 2 bin TL’ye aldığı aynı ürünler için bu kez 3.500 TL ödeyince aslında zamların bir aldatmaca olduğunu o gün anlıyor.
Ülkemizdeki son 3 yılda en büyük ekonomik problem de zaten bu. Cebimizdeki paralar büyüyor ancak alım gücümüz azalıyor.
Bu durumu sadece ticaretle uğraşanların vicdanlarıyla açıklayamayız. Eğer AK Parti bu ülkede 22 yıldır iktidar partisiyse bunu çözmek de onların işidir.
Piyasayı kontrol altında tutmak, bu denetimleri yapacak devletin kurumlarını interaktif hale getirmek ve gerektiğinde tüm önlemleri alıp, anında yaptırımları uygulayacak mevcut iktidardır.
Aksi halde maaş zamlarıyla beraber artan piyasa zamları bir birini kovalar. ‘Tavşan koş tazı tut’ diye eskilerin güzel bir deyimi vardı. Enflasyon önden gidiyor, devlet zamlarla onu yakalamaya çalışıyor. Bu şekilde ne enflasyon düşer ne de alım gücü artar.
ÖZETLE:
Asgari ücret zammı oldukça yerinde ve tam isabet oldu. Ama buna devletin sahip çıkması lazım. Piyasalar özellikle 2024’ün ilk çeyreğinde kontrol altında tutulur, temel tüketim ürünlerinin fiyatları baskılanır, sıkı bir denetime tabi olunursa sonrasında zaten enflasyon da kendiliğinden düşer.
Hükümet ilk olarak doğru bir rakam belirledi.
Şimdi piyasa meselesini de çözerse ekonomi yoluna girmiş olur.
Ne Merkez Bankası’ndaki döviz rezervi, ne de Gayri Safi Milli Hasıla!
Vatandaşın derdi pazardaki marol, tezgâhtaki soğan, raftaki çay/şeker ocaktaki kaynayan tencere…
