Beslenme
Cafer Çelik
Canlılar yaşamlarının devamı için gerekli besin maddelerini hava, su, bitki, diğer canlılardan, çeşitli madenlerden alırlar. Diğer canlılar yaşamları için yararlı ve zararlı olanları yaradılışlarından verilmiş hasletle hissedebilirler. İnsanlarda yararlı ve zararlı olanlar tecrübe, inceleme, araştırma, tahlillerle belirlenir. İnsanın ihtiyacı olan besinler genel olarak; karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineral, su olarak tespit edilmiştir.
Zamanımızda araştırma, tahliller, incelemeler çok geliştirilmiş; bir insanın vücut ağırlığına, yaptığı işe göre ihtiyaç maddelerinden ne kadar alması hesaplanmıştır. Alınan maddelerin günlük ihtiyaç fazlasının yağa çevrilerek vücudun çeşitli yerlerinde depo edildiği bildirilmektedir. Bu yağlar vücut görünümü bozmakta, bazı organların çalışmasını, salgılarını artırıp eksiltmekte, damarların daralmasına sebep olarak kan dolaşımını, ulaşımını aksatarak sağlığı bozmaktadır. Tespit edilen miktardan az alınması, bazılarının alınmaması da çeşitli hastalıklara sebep olmaktadır.
Beslenmeyle ilgili ehliyetli kimselerin konuşmalarını dinleyerek, yazdıklarını okuyarak bilgilenmeli; bilgiler yaşamda etkin kılınmalıdır. Zamanımız, imkanımız değerlendirilse, boş geçirilmese çok şeyler öğrenir ve öğretiriz. Ben pek az zamanda beslenme ile ilgili bilgi derledim. Yetkili kimselere tetkik ettirdim. “Yaşa ve İşe göre Beslenme” isimli (200) sayfalı bir kitap yazdım. 2014 yılında yayınlandı. Piyasada her çeşit kitap var. Herkes okur-yazar. Okuyup, öğrenip öğreten, öğrendiklerini uygulayan, uygulanmasına çalışanlar fazla değil.
Beslenmede, tüm hal ve hareketlerimizde bilgi ve aklımız rehberimiz olmalı; istek, iştah, bilgi ve akla uyarlanmalıdır. İnanç, bilgi ve akla uyarlanmayan hissi, nefsi yapılanlar huzursuzluk, azap sebebidir. Dengeli ve yeterli beslenme; çeşitli gıdaların vücut ihtiyacını karşılar oranda, yaşa ve işe göre ayarlanarak alınmasıdır. Normal durumda, normal bir vücudun karbonhidrat ihtiyacı 350-400gr.; yağ ve protein ihtiyacı vücut ağırlığının her kilosunun gram olarak karşılığıdır. İki normal meyve günlük vitamin ihtiyacını karşılar. Meyve ve diğer alınan gıdalarda ihtiyacı karşılayacak miktarda mineraller bulunur. Her yemek, hiç olmazsa günlük alınan gıdalar adı geçenlerle çeşitlendirilmelidir. Su yemeklerden 1-2 saat sonra içilmelidir. Mide şişkinken su içmek midenin genişlemesine sebep olur. Su istekle, istek olmasa da içilmelidir. Vücut susuz bırakılmamalıdır. Yeterli su alınmaması böbrekleri bozar.
Peygamberler, Allah’ımızın insanların dünyada huzurlu olmaları, ahrette ebedi saadete ermeleri için gerekli esaslarını bildiren elçileridir. Son peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.);” Acıkmadan yememeyi, tam doymadan yemeyi bırakmayı, şifa bulmak için oruç tutmayı” buyurarak, beslenmede bizlere önemli esası sunmuştur.
