Suyumuz yeterli

Gazetecilere, 2018 yılını değerlendiren MASKİ Genel Müdürü Ertan Mumcu, 2019 yılı için de gerekli planlamaların yapıldığını ifade etti. Mumcu, Malatya’da suyun bardaktan içilecek nitelikte olduğunu belirterek, su fiyatları noktasında ise Türkiye’de suyu ucuz veren 5. İl olduklarını ifade etti. Yılın son çeyreğinde alınan yağışların yeraltı sularının beslenmesi açısından sevindirici olduğunu ifade eden Mumcu, “Son 10-15yıldır böyle bir kış hatırlamıyorum. İlk önce kar iki üç gün yağdı. Son günlerde de önemli yağışları aldık. Hatta Son 2 ayda da çok güzel yağmurlar aldık. Görünen tablo şu ki 2018 yılında Allah'a hamdolsun hiçbir sıkıntı yaşamadık onu söyleyeyim. Bereketli bir yıl geçirdik ama bu tablo bizim 2019 yılını çok daha bereketli olacağını ifade ediyor. Bu dönemden sonra yine muhtemelen kar yağışları olacaktır. Şu anda saniyede 600 litre saniye suyu deplase ediyoruz. Kaptaj’a gelen suyun şu anda saniyede 600 litresini Beyler deresine tarımsal sulama anlamında ya da doğrudan deşarj ediyoruz. Suyumuz şu an için fazla. Genelde yağmur ve karla beslenen su kaynakları Nisan-Mayıs ayları gibi coşuyor. Su ile ilgili en riskli aylar Kasım ve Aralık aylarıdır. Ekim ortasından başlar kış olmasına rağmen artık yeraltı suları yazdan sonra yorgun bitkin ve çekilmiş vaziyette oluyor” dedi.

1 milyon nüfusa yetecek suyumuz var

1 milyon nüfusa yetecek kadar suya sahip olduklarını belirten Mumcu, “Şu an bir milyon nüfusa yetecek kadar suyumuz var. Ama bu su eskiyen şebekeler nedeniyle merkezde kışın bile susuzluk sorunu yaşandı. Bununla ilgili çok basit bir uygulama var. Bunun çaresi de su yönetimini alt bölgeleri ayırmak.  Bölgeleri izole etmek ve o bölgeyi, suyu şebekeyi yenileyip kontrol altına almak. Bu amaçla Malatya'da Battalgazi ve Yeşilyurt’ta 83 bölge belirlendi. Bunun 2016-2017 de 21 tanesi bitti. Kadim mahalleler bunlar. Geriye kalan 62 bölge var. Bu 21 bölgenin bütün şebekeleri yenilendi.  62 bölgenin içerisinde yer yer 3 Mahalle, yer yer 2 mahalle var. Avrupa'nın yaptığı gibi ölçülebilir alt bölge kavramını yani şebekeyi komple değiştirmek parasal olarak mümkün değil. Zaman olarak da mümkün değil ama süreç içerisinde planlayarak yapılacak. Bölgelerde su geçişi sağlanıyor. Verilen su debi ölçer ile ölçülüyor ve sonra bu bölgelerde mümkünse suyun tekrar tek yerden çıkışı sağlanıyor.  Bu bölgenin bütün şebekesi abone bağlantıları dahil olmak üzere yenileniyor. Bu bölgeleri sokak sokak vanalarla ana merkezden suyu yönetebiliyorsunuz. Bölgeye giren su oranını biliyorsunuz bölgeden çıkan su oranını biliyorsunuz. Biz MASKİ olarak debi ölçerler sayesinde SKADA yöntemi ile de bunu kontrol ediyoruz. İçme Suyu Daire Başkanlığı bunların hepsinin raporlarını alıyor. 21 bölge bu şekilde izole edildi. 200 bin nüfusa yetecek su yeniden sisteme kazandırıldı. Türkiye'de bütün su ve kanalizasyon idareleri Türkiye genelinde kayıpları ortalama yüzde 60 civarında. Kurumlar bunu yüzde 50 ye çekiyor.  Biz onu yüzde 50 kabul olarak edelim. Bu çok büyük bir kayıp kaçaktır.  İstanbul'da da bu böyle, Malatya’da da böyle Ankara’da böyle Kayseri'de de böyle. Birinin kaybı yüzde 35-40 birinin kaybı yüzde 70’dir” diye konuştu.

Şebekeler yenileniyor

Şebekelerin de yenilendiğine dikkat çeken Mumcu, Malatya'da 70'li yıllardan sonra ve 90'lı yılların başında yapılan çalışmalar dışında şebeke yenilenmesi asla yapılmadı. Şimdi bu 21 bölgenin çalışmaları tamamlandı. Bu konuda MASKİ ve Malatya Büyükşehir Belediyesi çok ciddi eleştiriler aldı.  Büyükşehir Belediyesi Yeşilyurt ve Battalgazi belediyeleri arasındaki koordinasyonsuzluk ilgisizlik etkiledi.  Protokol yapıldı. İlçe belediyeleri yükümlülüklerini yerine getirmedi ve büyük şehir bunu yapmak zorunda kaldı.  Malatya Büyükşehir Belediyesi de şehirde yapabildiğin kadarını yaptı.  Çok değerli bir iş yaptı. Yapmış olduğumuz 21 bölgenin O günkü yapım bedeli 67 milyon lira. Bugün yapmaya kalksak en az 100 milyon lira. Şimdi kaldı 62 bölge. 62 bölgeyi bugün yapmayı planlamaya kalksak sadece 350-400 milyon paraya ihtiyacımız var. İl genelinde yapılan çalışmalardan dolayı da borç stokumuz fazla ama çok doğru işler yapıldığını yürekten inanıyorum. Bu yıl İnşallah önemli gördüğümüz, Battalgazi, Hanımın Çiftliği, Orduzu Mahallesini planlıyoruz. Çünkü orada da kayıp kaçak oranı çok yüksek.  Ama suyumuz var çok şükür. Yeşilyurt’tan gelen ana isale hattının elden geçirilmesi de gündemimizde. Önümüzdeki projelerimizden bir tanesi de bu. Daha doğrusu buradaki temel hedef şudur. Oradaki alt bölgelerden hareketle bu bölgeleri oluşturduktan sonra Malatya'da şu an merkezde 30 civarında depo var. Depoların bir kısmı maslak görevi yapıyor suyu alıp dağılımı yapılıyor. Sorun şu isale hattının değişimi ile birlikte Malatya'da 35 tane olan Deponun 17 ya da 15 e düşürülmesi hedefleniyor. Suyun kolay yönetilebilir olması çok daha değerli çok daha kıymetli.  Ama bu saydığım isale hattı ile birlikte depoların değişim maliyeti 150 milyon lira.  Onu aslında DSİ yapabiliyor.  Ana isale hattını yapıyor sonra 30 yıl boyunca şimdiki mevzuata göre suyun metreküpünden kesinti yapıyor, bedava yapmıyor” ifadelerini kullandı.

Bu şehre ihanet etmem

Mumcu, “Bana suya zam yapmayı düşünür müsün, yada indirim yapmayı düşünür müsün” derlerse ben şöyle bir cevap veririm. Ben bu şehre bu kadar ihanet etmeyecek kadar bu şehri seviyorum derim. Şundan dolayı, 2 kalem konu verdim size ve bu konu sadece 450 milyon lira.  Suda indirim yapacaksanız ancak Malatya merkez bizim için çok önemli. Nüfusun yüzde sekseni burada yaşıyor. Ancak Malatya merkez ile ilgili bütün yapacağımız projeleri 5 yıl içerisinde değil de 20 yıla yayın derim. 42 kalem projeyi söylüyorum bir tanesi 150 milyon. 62 tane bölgenin maliyeti 400 milyon tutarında. Kurum hala yatırımcı karakterde bir kurum. MASKİ olarak 11 bin 800 kilometre su ve kanalizasyon hattından sorumluyuz. Sadece bu hattın işletilmesi. Yatırım yok. 0 yatırım. Mevcut sadece şu anda bu işletme maliyeti bizim su gelirlerimizin yüzde 85’i zaten abone gelirleri. Bu bütçe buna yetmiyor. Bu yıl için 353 milyon liralık bütçe ilan ettik. 1 yıldaki yatırım. Benim gelirim 200 milyon. 70 milyon lirası personel gideri var.  800 civarında personel çalışıyor. 2003 yılından beri her yıl 10 milyon TL borç ödüyoruz.  Bize her ay gelen 728 adet elektrik faturası var.  Yıllık bize maliyeti 25 milyon. Makine parkımız yok kiralıyoruz. Burada doğru bir iş yapıyoruz. Bütün alanda 80 ekibimiz var. 80 ekibin makine kiralaması, akaryakıtı kullandığı parça, yatırım yapmıyoruz. Sadece arızaya müdahale ediyoruz. Muhtelif kanalizasyon, muhtelif içme suyu, muhtelif yağmur suyu diye başlık yapıyoruz ki il genelinde istediğimiz yere gir diyelim.  Sadece bunların ihale bedeli 100 milyon lira” dedi.

Suyu en ucuz veren 5. iliz

Suyu ucuz verdiklerini belirten Mumcu, “Suyu en ucuz veren 5. iliz. 2017 yılında suya zam yapmamışız. 2018'de yapmamışız. 2019 yılında da muhtemelen yapılmayacak. 2018 yılının Ocak fiyatları ile şimdiki fiyatlar arasında kur enflasyonda yüzde 80.  Ocak 2018 de 100 liraya aldığımız bir boru şu an 180 lira. Hepsi petrokimya duktil boru, koruge boru, polietilen boru ve bunların türevleri. Sonra suda indirim yapın diye teklifler geliyor. Bu yüzden diyorum ben suya indirim teklif edecek kadar vatan haini değilim. Yatırımlarını tamamlamış ödemelerini minimuma indirmiş borçlarını kapatmış bir kurum olsak tamam. Eski arıtmanın borcu  şu an 130 milyon lira. Bunu 22 yılda ödeyeceğiz.  İller Bankası'na borcumuz 310 milyon lira 6 yılda ödeyeceğiz. Kaynak bitti İller Bankası kurudu kredi vermiyor. Ne zaman ki bu şehrin işleri biter otomasyon SCADA sistemi ile en az 50- 60 -70’lik hatlar ile bu İş biterse, yatırım yok sadece işletme içinde bana 2 lira yeter. Şu an 3 lira ya en ucuz su veren 5. İliz. Bu kadar net söylüyorum. Biz de sıfırla 15 ton arası 1 tarife. Orada sıfırla 10 ton dört buçuk lira. 3 kategoride 9 liraya kadar su fiyatı gidiyor.  Bir vatandaş gelip size elektrik faturasını ödeyemiyorum kilovatı çok pahalı dedi mi yok.  Bir vatandaş Doğalgazın metreküp fiyatını indir diyen oldu mu yok. Ama suya gelince bu böyle değil” şeklinde konuştu. MASKİ Genel Müdürü Ertan Mumcu, Malatyalılara seslenerek, vatandaşlara suyu bardaktan içme çağrısında bulundu.