Malatya'ya 14 milyar 150 milyon destek
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, tarımsal üretimde ülkenin can damarı olan deprem bölgesinde aralarında Malatya'nın da bulunduğu illerde üretimin aksamadan devam etmesi için üreticilere 2023'te toplam 14 milyar 150 milyon lira tarımsal destekleme ödemesi yapıldığını bildirdi.
Bakan Yumaklı, yaptığı yazılı açıklamada, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından, ilk andan itibaren AFAD ile koordinasyon içerisinde çalıştıklarını belirtti. "Asrın felaketi" olarak adlandırılan büyük yıkıma rağmen bölge insanının zor şartlar altında üretime devam ettiğine dikkati çeken Yumaklı, "Bizler de üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak için gerekli her türlü desteği vererek çiftçilerimizin yanında olduk. Bundan sonra da olmaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
Yumaklı, çalışmalar kapsamında 6 Şubat depremlerinden etkilenen illerde üreticilerin mağdur olmaması için tarımsal desteklemeler başta olmak üzere birçok konuda uygulama ve düzenlemeyi hayata geçirdiklerini hatırlatarak, şöyle devam etti:
"Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikle 2023 üretim yılı için ürün değişikliği başvuru süresi uzatılarak, deprem bölgesindeki çiftçilerin tarımsal desteklerden faydalanmalarında oluşabilecek mağduriyetlerin önüne geçildi. Afet Bölgesi ilan edilen illerimizde ve diğer illerimizde üreticilerin zamanında müracaat yapamayacağı, gecikmeler olabileceği öngörülerek birçok projede destekleme ve hibe başvuru süreleri uzatıldı. Yine deprem afetinden etkilenen illerimizde mazot gübre desteği kapsamında ayni olarak yapılması gereken ödemenin nakdi olarak yapılması suretiyle çiftçilerimizin ihtiyaçlarına yönelik harcama kolaylığı sağlandı. Bu kapsamda, deprem bölgesindeki çiftçilerimize toplam 2 milyar 900 milyon lira mazot gübre destekleme ödemesi yapıldı."
Depremden etkilenen 11 ilde hayvanları telef olan ve tarım sigortası yaptıran üreticilere, devlet destekli TARSİM kapsamında 37 milyon lira hasar tazminatı ödendiğine işaret eden Yumaklı, Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi kapsamında 127 milyon lira kaynak tahsis edildiğini aktardı.
"Bedelsiz hayvan dağıtımını tamamladık"
Bitkisel üretimin kesintisiz devam etmesi adına gübre üreticisi firmalarla irtibata geçtiklerini, ilave gübre taleplerinin ivedilikle karşılanması amacıyla koordinasyon sürecini yürüttüklerini ifade eden Yumaklı, şunları kaydetti:
"Sayın Cumhurbaşkanımızın 'depremde hayvanları telef olan vatandaşlarımızın bütün kayıpları birebir karşılanacak' talimatları doğrultusunda, depremden etkilenen illerimizde, büyükbaş, küçükbaş, kanatlı hayvan ve arılı kovan gibi hayvanları telef olan yetiştiricilerimize bu kayıplarının yerine bedelsiz hayvan dağıtımını tamamladık. Bu kapsamda, toplam 909 milyon lira maliyetli, 5 bin 804 büyükbaş, 43 bin 317 küçükbaş, 549 bin kanatlı hayvan ve 26 bin 318 arılı kovanı bedelsiz olarak yetiştiricilerimize teslim ettik. Ayrıca deprem bölgesindeki 10 bin 328 arıcımıza 5 bin 358 ton besleme şekerini bedelsiz dağıttık. Depremden etkilenen illerimizde yetiştiricilerimize 1 milyar 372 milyon lira yem desteği ödendi."
Deprem bölgesinde 10 milyon doz ücretsiz şap aşısı
Yumaklı, deprem bölgesinde hayvan sağlığının korunmasına yönelik de gerekli tedbirleri aldıklarının altını çizerek, afet bölgesi ilan edilen illerde yaklaşık 60 milyon lira bedelli 5 milyon doz büyükbaş şap aşısını ücretsiz yaptıklarını bildirdi. 2024'te de bu uygulamaya devam edileceğini belirten Yumaklı, "Böylelikle 2 yılda 145 milyon lira bedelli yaklaşık 10 milyon doz aşı Bakanlığımızca ücretsiz yapılmış olacak." ifadesini kullandı.
Merada hayvancılık yapan çiftçilerin çoban ve hayvan çadırları ile yemlik, sıvat ve çoban çantası ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Çayır Mera Islah ve Amenajman Projeleri kapsamında toplam 50 milyon lira bütçeli çalışma yürütüldüğünü de aktaran Yumaklı, bakanlık koordinasyonunda yapılan çalışmalar hakkında şu bilgileri verdi:
"Deprem bölgelerindeki yetiştiricilerimizin pazarlama imkanı olmayan çiğ sütleri, üretici örgütleri ve özel sektöre yönlendirildi. Bugüne kadar, bölgedeki süt işletmelerinin ve yetiştiricilerin ürettiği 431 bin ton sütün toplanarak üretime dönüştürülmesinde koordinasyon sağlandı. Depremde barınakları zarar gören hayvanlar için 20 bin 351 adet hayvan çadırı/branda bölgeye gönderilerek dağıtımı yapıldı. Bununla birlikte afet bölgesine 16 bin ton da hayvan yemi gönderildi. Ayrıca depremden etkilenen sokak hayvanlarının bakım ve beslenmeleri için Türk Veteriner Hekimler Birliği ve AFAD aracılığı ile yaklaşık 55 ton mamanın dağıtımı sağlandı."
Balıkçılık sektörüne 56 milyon lira destek
Su ürünleri yetiştiriciliği ve avcılığına yönelik yapılan desteklere de değinen Yumaklı, deprem bölgesindeki deniz ve iç sularda faaliyet gösteren toplam bin 21 gemi sahibine, yoksun kaldıkları avcılık faaliyetinden dolayı oluşan gelir kayıplarının karşılanması ve avcılık faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini temini amacıyla bir defaya mahsus olmak üzere toplam 11 milyon 300 bin lira destekleme ödemesi yapıldığını belirtti.
Yumaklı, üretim tesisleri zarar gören 26 su ürünleri yetiştiriciliği işletmesine de toplam 44 milyon 700 bin lira destek ödendiğini vurgulayarak, böylelikle depremden etkilenen balıkçılık sektörüne toplam 56 milyon lira destekleme ödemesinde bulunulduğunu bildirdi.
Bakanlık tarafından yürütülen Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) ile kabul edilen proje tutarının yüzde 50'sinin ödendiğine işaret eden Yumaklı, bu programın afet bölgesindeki illerde de uygulandığını aktardı. Yumaklı, 2023'te KKYDP kapsamında söz konusu illerde bin 928 projenin tamamlandığını ve bunlar için 131,8 milyon lira hibe desteği ödendiğini kaydetti.
Yumaklı, proje başına 250 bin liraya kadar yüzde 100 hibe verilen Kırsalda Uzman Eller Projesi kapsamında da 233 adet projeye 57,3 milyon lira hibe verildiğinin altını çizdi. Yumaklı, "Depremin meydana geldiği 6 Şubat tarihinden bugüne kadar, afet bölgesindeki çiftçilerimize toplam 14 milyar 150 milyon lira tarımsal destekleme ödemesi yapıldı. Tarımsal üretimde ülkemizin can damarı olan bu illerimize üretimin aksamadan devamı için bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da her türlü desteği vermeye devam edeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Ayrıca, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu projelerinin bulunduğu Kahramanmaraş, Hatay, Malatya illerindeki IPARD projelerinin hibe tutarlarında fiyat farkı uygulamasına gidildiğini belirten Yumaklı, "Böylelikle 207 projenin hibe tutarı 490 milyon liradan 710 milyon liraya yükseltilerek toplam 220 milyon liralık ilave destek sağlandı." ifadesini kullandı.
ORKÖY bütçesi 458,4 milyon liraya yükseltildi
Afet bölgesi ilan edilen illerde 3 bin orman köylüsü ile Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin 6 Şubat- 31 Temmuz 2023 tarihleri arasındaki 11,3 milyon lira ORKÖY kredi borçlarını faizsiz olarak 31 Aralık 2023'e kadar ertelediklerini hatırlatan Yumaklı, şöyle devam etti:
"Depremden etkilenen illerimizdeki orman köylerinde kullanılmak üzere tahsis edilen 345,3 milyon lira ek deprem ödeneğiyle birlikte depremden etkilenen illerdeki toplam ORKÖY bütçesi 458,4 milyon liraya yükseltildi. Böylelikle afet bölgesinde bulunan orman köylerimizdeki 4 bin 312 orman köylüsü ailemize 2023'te yüzde 20'si hibe olmak üzere faizsiz ORKÖY desteği sağlandı."
Bakan Yumaklı, afet bölgesi içerisinde kalan barajların Bakanlığa bağlı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü teknik ekiplerince detaylı olarak incelendiğini, bu çerçevede 110 baraj ve 30 göletin kontrol edildiğini bildirdi.
143 kuyuda sondaj çalışmaları tamamlandı
İçme suyu sondajı ve sulama altyapısı onarım ile ilgili de faaliyetler yürütüldüğünün altını çizen Yumaklı, şunları kaydetti:
"DSİ Genel Müdürlüğümüzce deprem bölgesindeki Malatya, Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerimizde toplam 143 kuyuda sondaj çalışmaları tamamlanarak saniyede 2 bin 926 litre içme ve kullanma suyu elde edildi. DSİ Genel Müdürlüğümüzce başlatılan sulama altyapı projelerinin bakım ve onarımı çalışmalarının büyük bölümü tamamlanarak tarım topraklarını tekrar suyla buluşturduk. Bölgede toplam 56 kilometre uzunluğundaki kanaletlerde bakım ve onarım çalışması yürüttük. 16,7 kilometrelik sulama kanalı inşa ederek, işletme bakım yollarının da onarımını tamamladık. Ayrıca Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş, Elazığ ve Diyarbakır’da toplam 515 kooperatif kuyusu kontrol edildi. Böylelikle deprem bölgesinde vatandaşlarımızın acil içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılanması ile tarımsal sulamanın aksamaması amacıyla DSİ Genel Müdürlüğünün rutin faaliyetlerine ilaveten yaklaşık 1,2 milyar lira bedelli çalışma gerçekleştirildi."
Tarımsal desteklemelerin haricinde Bakanlığa bağlı kuruluşlarca da deprem bölgesi için yaklaşık 6 milyar lira tutarında ödenek kullanıldığının altını çizen Yumaklı, "Depremden etkilenen yetiştiricilerimizin talep etmeleri halinde sahipsiz kalmış veya bakım imkanı olmayan hayvanları, Et ve Süt Kurumu tarafından mahallinden teslim alındı." değerlendirmesinde bulundu.
Yumaklı, Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) tarafından afet bölgesinde hububat ve baklagil için kota ve cins ayrımı yapılmadan alım gerçekleştirildiğini vurgulayarak, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (TİGEM) de afet bölgesindeki yetiştiricilerin hayvanlarının yem ihtiyacının karşılanması için çalışmaları koordine ettiğini kaydetti. Yumaklı, depremde hayvanları telef olan yetiştiricilere bedelsiz hayvan dağıtımları için canlı büyükbaş ve küçükbaş tedarikinin büyük çoğunluğu da TİGEM işletmelerinde yetiştirilen hayvanlardan karşılandığı bilgisini aktardı.
"Devlet millet el ele vererek birlik olduk"
Verimli toprak yapısı ve iklim koşulları ile ülkenin gıda arz güvenliği açısından stratejik bir öneme sahip bölgedeki tarımsal üretimin, eskisinden daha iyi hale getirilmesine yönelik bütün destek ve planlama çalışmalarını titizlikle yürüttüklerini bildiren Yumaklı, şunları kaydetti:
“6 Şubat depremlerinden sonra da devlet millet el ele vererek birlik olduk, yaralarımızı birlikte sardık. Tarımsal üretimin kesintiye uğramaması için var gücümüzle çalıştık. Bakanlığımızın planlı üretim ve sözleşmeli üretim gibi yeni uygulamalarını inşallah bu illerimizde de hayata geçirerek bölgenin tarımsal üretimini daha da geliştirip ileriye taşıyacağız. Bu süreçte bölgemizin çiftçisi, üreticisi ve işletme sahipleriyle birlikte hareket edip birlikte yol alacağız."
