Malatya'da 7.4 Büyüklüğündeki Deprem İddialarına Yanıt: 3 Milyon Yıl Önce Aktivitesini Yitirmiş!

6 Şubat 2023'te yaşanan “Asrın Felaketi” olarak adlandırılan depremlerin 2’nci yıl dönümü nedeniyle İnönü Üniversitesi “Deprem ve Yapı Teknolojileri Zirvesi 2025” etkinliğinde konuşan Munzur Üniversitesi Coğrafya Bölüm Başkanı Doç. Dr. Taylan Sançar, 'Malatya Fayı ölü bir faydır' iddialarına karşı çıkarak, fayın üreteceği depremin yüzeye yakın olacağını ve şiddetinin fazla hissedileceğini belirtmişti. “Malatya Fayının Deprem Potansiyeli” başlıklı sunumunda Doç. Dr. Sançar, “‘Malatya Fayı ölüdür, deprem üretmez’ iddiaları tamamen safsatadır” diyerek bu görüşleri sert bir şekilde eleştirdi. Aktif olan Malatya Fayı üzerinde yaptıkları çalışmalarda fayın deprem üretme potansiyelini incelediklerini belirten Doç. Dr. Sançar, "165 km uzunluğundaki fay, en az 7.4 büyüklüğünde bir deprem üretebilir" ifadelerini kullanmıştı. 
Sançar’ın yaptığı açıklamaya Paleosismolog Dr. Ramazan Demirtaş sosyal medya hesabından tepki gösterdi. 

Kazı Sonuçları Yanlış

Demirtaş, Malatya Fayı’na yönelik yapılan kazıların bilimsel geçerliliğini sorguladı. Kazı sonuçlarının yanlış olduğunu belirten Demirtaş, “Kazı yaşlandırması sorunlu, kazıdaki izlerin deprem izi olup olmadığı net değil” ifadelerini kullandı.

Dr. Demirtaş, kazıdan elde edilen verilere dayanarak yapılan açıklamaları eleştirerek, “Depremler 2275 yıl ± 605 yıl aralığında tekrarlanıyor. Yani bu demek oluyor ki, deprem sıklığının hata payı 1210 yıl. Bu hesaplamaya göre, depremin tekrar aralığı 1670 ile 2880 yıl arasında değişiyor. Ancak, bu sonuçlarla uyumlu bir değerlendirme yapılamamış” dedi.

Kazıdaki izler deprem izi mi? 

Demirtaş, kazı sonuçlarına dayanan açıklamaların kesinlik taşımadığını belirterek şu ifadelerin kullandı:
"Kazı yanlış, Kazı sonuçları yanlış, Kazı yaşlandırması sorunlu, Kazıdaki izler deprem izi mi? Kazı sonuçlarına baksın!!
Ne diyor? depremler 2275 +/-605 yıl olarak tekrarlanıyor.
Yani Türkçe meali: 1210 yıl hata payı var
2275-605 : 1670
2275+605: 2880
Sn. fay kazısı hikayesi yazan diyor ki
En az M7.4 deprem 1670 ila 2880 yıl aralığında tekrarlanıyor.
Soralım "PALEOSİSMOLOJİK MASAL" yazan kişiye
En son deprem 2025-1670 =M.S. 355 yılında mı?
Yoksa 2025-2880= M.Ö. 855 yılında mı oldu?
Eğer M.S. 355 yılında oldu ise, 1670 yıl geçmiş
Eğer M.Ö. 855 yılında oldu ise, 2880 yıl geçmiş
Haydi bir karar verin en son depremden itibaren ne kadar süre geçmiş?
1670 yıl mı?
2880 yıl mı?
Yoksa 1670 ila 2880 yıl aralığında bir zamanda mı?
Daha deprem tekrarlanma aralığını ve en son deprem tarihini netleştirememişsiniz, o zaman Malatya fayı nasıl olacak da, en az 7.4 depremi her an üretecek?”

Korku Pompalamayın

Malatya Fayı’yla ilgili ‘Paleosismolojik Masal’ yazıldığını vurgulayan Demirtaş, “7.8 ve 7.6 geçirmiş ve çok sayıda can kaybı vermiş Malatya halkına 2 yıldır sahneye koyduğunuz "Paleosismolojik Masallarınızla" 3.5-3.0 milyon yıl önce tamamen aktivitesini yitirmiş “Malatya Fayı en az M7.4 deprem üretir" türü korku pompalama lüksüne sahip değilsiniz. Üstelik başka illere göç eden ve orada yaşama tutunamayan Malatya halkı tekrar Malatya'ya dönerek kendi iş yerlerini tekrar açmaya çalışırken ve tekrar yatırım yapmaya çalışırken, "Paleosismolojik Hikayelerinizle" bunlara engel olma hakkına sahip değilsiniz” dedi.

'SAFSATA diyemezsiniz'

Hayatlarının paleosismolojik kazılar geçtiğini belirten Demirtaş, görüşlerine safsata diyenleri kınadı. Demirtaş, “Gidin derdinizi bilimsel ortamlarda anlatın. Bilimsel süzgeçten geçmemiş ve bilimsel onay almamış ‘Malatya Fayı en az M7.4 deprem üretir’ türü ütopik Paleosismolojik Masallarınızı kamuoyu, basın önünde anlatmayın. Hayatımız paleosismolojik kazılar ile geçti, öyle hikayelerinizle, bizlerin görüşüne SAFSATA diyemezsiniz. Bilimsel etik kurallara uymayan bu açıklamanızı da kamuoyu önünde kınıyorum” diye konuştu.

Malatya-Ovacık fayı aktivitesini kaybetti

Malatya-Ovacık fayı aktivitesini tamamen kaybettiğine dikkat çeken Demirtaş, “3.5-3 milyon yıl önce Doğu Anadolu Fay Zonu oluştuktan sonra Malatya-Ovacık fayı aktivitesini tamamen kaybetmiştir. 2 yıldır bilimsel temeli olmayan aynı türküyü çığırarak, Malatya halkını korkutmaktan artık vazgeçin” dedi.

Demirtaş, Malatya Fayı’yla ilgili bilinmesi gerekenleri madde madde açıkladı:

"1-Malatya fayı ile yapılan kazıdaki PALEOSİSMOLOJİK MASALI açıklamaya çalışayım

Şimdi sıkı durun 165 km kırılır, her an en az M7.4 deprem üretir masalını anlatıyorum

2-Yapılan fay kazısında son 11 bin 376 yılda sözde 4 eski olay (deprem izi) tespit edilmiş ve yaşlandırılmış..

3- En son olay (deprem) (2014 kazısı):

i) M.Ö. 965 - M.Ö. 549

Günümüzden Önce 2979 - 2543 yıl aralığında; yani 416 yıl hata payı var.

ii) En son depremden bir önceki olay (deprem)

M.Ö. 3541 - M.Ö. 994

Günümüzden Önce 5555 - 3008 yıl aralığında; yani 2547 yıl hata payı var.

4- En son deprem ile bir önceki deprem arasında ne kadar süre var?

M.Ö. 3541 - M.Ö. 549 = 2992 yıl

M.Ö. 994 - M.Ö. 549 = 365 yıl

M.Ö. 3541 - M.Ö. 965 = 2576 yıl

M.Ö. 994 - M.Ö. 965 = 29 yıl

5- En son depremden bir önceki deprem 29 yıl ila 2992 yıl öncesinde bir aralıkta olmuş.

iii) En eski üçüncü deprem

i) M.Ö. 5846 - M.Ö. 3653

Günümüzden Önce 7860 - 5667 yıl aralığında; yani 2193 yıl hata payı var.

6- En son 2.deprem ile 3. deprem arasında ne kadar süre var?

M.Ö. 5846 - M.Ö. 994= 4852 yıl

M.Ö. 3653 - M.Ö. 994 = 2659 yıl

M.Ö. 3653 - M.Ö. 3541 = 112 yıl

M.Ö. 5846 - M.Ö. 3541 = 2305 yıl

7-En son 2. depremden önceki 3. deprem 112 yıl ila 4852 yıl öncesinde bir aralıkta olmuş.

iv) En eski (4.)deprem

i) M.Ö. 9362 - M.Ö. 5906

Günümüzden Önce 11376 - 7681 yıl aralığında; yani 3456 yıl hata payı var.

8- En son 3.deprem ile 4. deprem arasında ne kadar süre var?

M.Ö. 9362 - M.Ö. 3653= 5709 yıl

M.Ö. 5906 - M.Ö. 3653 = 2253 yıl

M.Ö. 9362 - M.Ö. 5841 = 3521 yıl

M.Ö. 5901 - M.Ö. 5841 = 65 yıl

9-En son 3. depremden önceki 4. deprem 65 yıl ila 5709 yıl öncesinde bir aralıkta olmuş.

10- Yapılan kazıda son 11 bin 376 yılda 4 olay (deprem izi) saptadık deniliyor:

11376 / 4 = 2844 yıl

11-Bu durumda kabaca Malatya fayının deprem tekrarlanma aralığı 2844 yıl diyebilirsiniz.

12- Peki siz ne diyorsunuz?

Malatya fayının deprem tekrarlanma aralığı 2275+/-605 yıl

Malatya fayının deprem tekrarlanma aralığı 2275+/-605 yıl diyorsanız 1210 yıl hata payı var demektir.

2275-605 : 1670

2275+605: 2880

13- Bu durunda "Paleosismolojik Masal" diyor ki

En az M7.4 büyüklüğünde deprem 1670 ila 2880 yıl aralığında tekrarlanıyor.

14- "PALEOSİSMOLOJİK MASAL" yazan kişiye soralım?

En son deprem 2025-1670 =M.S. 355 yılında mı?

Yoksa 2025-2880= M.Ö. 855 yılında mı oldu?

Eğer M.S. 355 yılında oldu ise, 1670 yıl geçmiş

Eğer M.Ö. 855 yılında oldu ise, 2880 yıl geçmiş

15- Haydi bir karar verin en son depremden itibaren ne kadar süre geçmiş?

1670 yıl mı?

2880 yıl mı?

Yoksa 1670 ila 2880 yıl aralığında bir zamanda mı?

Yoksa ortalama 2844 yılda mı?

16- Yaşlandırma sonuçlarına göre, 11bin 376 yılda 4 deprem ortalaması alıp, "bu depremler 2275+/-605 yılı aralıklarla tekrarlanıyor" demeyi bir tarafa bırakın, bu depremler hangi aralıklarla tekrarlanıyor? sorusuna yanıt verin...

2253 yılda mı?

2305 yılda mı?

2576 yılda mı?

2659 yılda mı?

2992 yılda mı?

4852 yılda mı?

3521 yılda mı?

4852 yılda mı?

5709 yılda mı?

17- Yani yaşlandırma sonuçlarınıza göre:

Minumum 2253 yıl - Maksimum 5709 yılda mı ? tekrarlanıyor..

18- Diğer taraftan fayın yıllık kayma hızı ile konuşalım:

Malatya Fayı'nın kayma hızı 1.2 mm/yıl - 1.6 mm/yıl

Ortalama 1.1 mm/yıl olduğu ileri sürülüyor.

19- O zaman en az M7.4 deprem demek 5 m atım/kayma/yer değiştirme anlamına gelir.

20-Bu durumda:

1.1 mm/yıl kayma hızı ile 5m = 4545 yılda

1.6 mm/yıl kayma hızı ile 5m = 3125 yılda tekrarlanır

21-Eğer Akçadağ 75km; Arguvan 37km ve Kemaliye 65km olmak üzere 176 km (165 km diyor) tek bir deprem ile kırılırsa (öyle diyor), bu durumda M=7.7'ye karşılık gelir. Anlamına gelir.

23- Bu durumda:

1.1 mm/yıl kayma hızı ile 7.5m = 6818 yılda

1.6 mm/yıl kayma hızı ile 7.5m = 4687 yılda tekrarlanır.

24- Gördüğünüz üzere, Malatya fayını sizin için deprem üreten aktif fay olarak varsayalım; Kazı ve kayma hızı sonuçlarına göre Malatya fayının deprem tekrarlanma aralığı 2253 yıl ile 6818 yıl aralığında değişiyor.

25- O zaman çıkıp, "Malatya fayı en son depremini 2500 yıl önce üretti, bu süre doldu, en az M7.4 deprem üretir" gibi KORKU DEPREMİ açıklamasının paleosismolojik açıdan hiçbir geçerliliği bulunmamaktadır.

26-Yukarıda ayrıntılı olarak açıkladığım üzere deprem tekrarlanma aralığı ile ilgili birçok belirsizlik ortadayken:

"MALATYA FAYI ÖLÜDÜR DEPREM ÜRETMEZ" İFADESİ SAFSATADAN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİL" gibi bize PALEOSİSMOLOJİK HİKAYE/MASAL anlatmayın. Malatya halkına da korku pompalamayın"