Gelirlerin yarısı akaryakıta gidiyor
Avrupa'da nakliye bedelinin %,1'ni akaryakıt oluştururken, Türkiye'de bu oran H,2 civarındadır. Türkiye'nin ve bölgenin en büyük Dijital Forwarder konumundaki Tırport'ın 2023 üçüncü çeyrek verilerine göre Türkiye'de gerçekleşen karayolu nakliye bedellerinin neredeyse yüzde 50'si akaryakıta gidiyor. Avrupa ile kıyaslandığında 2 katı seviyesindedir.
Artan tüm maliyetlere rağmen Türkiye’de navlun içinde akaryakıt maliyetinin %50'lere yakın olmasının temel sebebine değinen Tırport Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları söyledi:
“Bunun nedeni, kamyon sahiplerinin ayakta kalabilmek, kamyonunun taksitlerini ödeyebilmek, evine ekmek götürebilmek için fedakarlığı önce kendisinden yapmasından kaynaklanıyor. Kamyon sahibi, kamyonun bakımından, sigortasından, şahsi yevmiyesinden kendince fedakarlık yapmaya çalışıyor. Örneğin son bir yıl içinde kaplama lastik yaptırarak kullanma eğilimi, Türkiye'de %20'nin üzerinde arttı. Bu durum kesinlikle sürdürülebilir değil. Sürüş güvenliğine de büyük zarar veriyor. Aynı zamanda, kontrat lojistiğinde de durum çok farklı değil. Navlunun %50’sinin mazot maliyeti olduğu bir pazarda, filolarına ve sürücü performanslarına odaklanmayan, yükleme ve teslimat raporlamalarına canlı erişip alternatif maliyetlerini hesaplayamayanların, yükleme-boşaltma noktalarındaki bekleme ve atıl kalma sürelerini doğrulatamayanların, kontrat lojistiğinde operasyonel kar etmeleri teknik olarak mümkün değildir.” dedi.
Türkiye’deki kamyon sahipliğini, taksi plaka sahipliği ile karıştırmayın
Kamyon sahiplerinin %90’dan fazlasının kamyonun aynı zamanda aktif şoförü olduğunun altını çizen Tırport Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları anlattı:
“Türkiye'de yollarda ticari taşıma yapan 550 bin civarında 16 ton ve yukarısı kamyon var. Bunların sadece 130 bin civarı lojistik ya da yük sahibi firmaların (çimento fabrikası, un fabrikası, petrol şirketi vs) sahibi olduğu, özmal araçlardır. Geri alan 420 bin civarında kamyon/çekicinin sahipleri, doğrudan şahıslardır. Çünkü Türkiye’de kamyonculuk en önemli ekmek teknelerinden birisi. Türkiye’deki kamyon sahipliğini, taksi plaka sahipliği ile karıştırmayın. Kamyon sahiplerinin %90’dan fazlası, kamyonun aynı zamanda aktif şoförüdür.” diye konuştu.
Kamyon, dönüş yükü alamadan boş dönerse zarar ediyor
IRU (Uluslararası Karayolu Taşımacılık Birliği) verilerine göre, Avrupa’da boş dönme oranı %23 civarındayken, Türkiye’de bu oranın %32 civarında olduğuna dikkat çeken Tırport Başkanı Dr. Akın Arslan, şunları kaydetti:
“Tırport Insights 2023 üçüncü çeyrek verilerine göre; bir kamyon uzun yolda yükle ortalama 460 km yol gidiyor ve 32 litre civarında mazot yakıyor. Bir kamyonun uzun yolda ortalama gidiş-dönüş maliyeti 15 bin TL civarını buluyor. 15 bin TL’ye yükü taşıyan kamyon, dönüş yükü alamadan boş dönerse zarar ediyor. Lojistik sektörünü, gerçek-zamanlı, konum-tabanlı, akıllı lojistik çözümler ve intermodal çözümler ile aynı platform içinde destekleyen Tırport olarak, 14 ülkede 8 dilde global ölçekte lojistik sektörünü dijitalleştirirken kamyonların dönüş yükü bulmalarına değer katıyoruz. Yine IRU verilerine göre, 2022 yılı Ekim ayında Avrupa’da zirve yapan akaryakıt fiyatları 2023'de %25'lere varan oranda düşerken, Türkiye’de hem kur, hem de ÖTV düzenlemeleriyle artmaya devam etti. Bu durum nakliye sektörünü daha da zora sokuyor. Bir diğer konu da, Avrupa’da bir kamyon şoförü ortalama 2.200-2.500 Euro civarında kazanırken, bir Türk kamyon şoförü 800 Euro bile kazanamıyor. Kamyon sahibi dertli, filolar yaşlanıyor (Türkiye'de ortalama kamyon yaşı 17,2), verim düşüyor ve dönüş yükü bulmak daha büyük bir kriz olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca, dönüş yükü alamayan kamyon, direk zarar ediyor. Sektör nereden baksanız sıkıntı yaşıyor ve yollardaki sürüş ve yük güvenliği riski arttıkça artıyor.” şeklinde konuştu.
