Bakanlık Verdiği Destekleri Vergilerle Geri Topluyor!

6 Şubat depremleri sonrası serbest muhasebeci ve mali müşavirlerin önemi bir kez daha anlaşıldı. Malatya’daki serbest muhasebeci ve mali müşavirlerin deprem sonrasında zorluklar yaşadı. Peki depremler sonrası Malatyalı esnafların yaşadığı sıkıntılar azaldı mı? Esnaflar yeteri kadar ödeme alabildi mi? Esnaflara ne kadar ödeme yapıldı? Tüm bu ve buna benzer soruları malatyanethaber.com.tr olarak Malatya Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Serdar Böke’ye sorduk. Böke, Malatya’da depremden sonraki süreçte Bakanlıklarla yapılan görüşmeleri, mücbir sebep haliyle ilgili gelişmeleri ve vergi mükelleflerinin yaşadığı sıkıntıları anlattı. Böke ile yaptığımız sohbetten kesitler. 

Mücbir Sebep Hali Koşulsuz Olarak Uzatılsın

Net Haber: 6 Şubat depremleri sonrasında mücbir sebep süreci nasıl işledi?

Böke: Depremden sonraki süreçten önce aslında biz deprem mücbir sebep halinin bitmesinden önce bu konuyla ilgili ve muhtemel olacak sıkıntılarla ilgili bu konuda hem beyanatta bulunduk hem de geçtiğimiz bir ay içerisinde 30 Kasım’dan önce ilk ziyaretimizi 4 ilin oda başkanları ve iki ilçenin temsilcileri olmak üzere Gelir İdaresi Başkanlığında Bekir Bayraktar'la bir görüşme yaparak sağladık. O dönemde mücbir sebep halinin bitirilmesiyle ilgili kararlılıkları vardı. Ve sonrasında da mücbir sebep halinin devam etmesiyle ilgili bireysel başvuru planları vardı. Bireysel başvuruların çok uygulanabilir bir yöntem olmadığını, Malatya ve deprem bölgesi için konuştuğumuzda mücbir sebep halinin devam ettiğini ve çeşitli verilerle kendilerine anlattık. Mücbir sebep halinin koşulsuz olarak uzatılmasını istedik. Malatya'ya son gelen heyetin de edindiği izlenimleri, bilgileri tekraren Bekir Bayraktar'a anlattık ve sonraki günlerde Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Elitaş, ertesi gün Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve yine aynı gün Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Dr. İsmail İlhan Hatipoğlu ile görüşme sağlanarak Malatya'da hayatın normale dönmediğini, konut inşaatlarının ve iş yeri inşaatlarının daha 50’sine bile gelinmediği kanaati kendisinde de zaten vardı. Deprem mücbir sebep halinin koşulsuz uzatılması taleplerini ilettik. Bu mümkün değilse de 2025 yılının sonuna kadar uzatılması taleplerimizi dile getirdik. 30 Kasım’da mücbir sebep halinin bitirilmesinin çok büyük bir yanlış olacağını, erken alınmış bir karar olacağından bahsettik. O dönemde daha depremin üzerinden 21 ay geçmişti. Daha önce Marmara’da ve Van’da yaşanan depremleri de dile getirip ve o dönemlerde depremzedelere yapılan pozitif ayrımlara değinip 11 ili etkileyen depremlerden dolayı mücbir sebep halinin uzatılması gerektiğinden bahsettik.

Net Haber: 30 Kasım 2024’te mücbir sebep hali sona erdi, esnaf ödemelerini ne zaman yapacak?

Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Serdar Böke: Hazine ve Maliye Bakanlığında esnaflarımızın vergi mükelleflerimizin yüzde 80’inin mücbir sebep halinin devam edeceği kanaati vardı ancak vergi mükellefinin içerisinde binlerce basit usul vergi mükellefi, işletme defterine tabi olan küçük esnaf diye tabir ettiğimiz esnaflar vardı. Asıl mücbir sebep halinin uzatılmasına ihtiyacı olan ticaret erbapları ve yatırımcılarımız var. Bunlarında bu halden yararlanmaları gerekirdi. Ancak Bakanlık 2022 yılı KDV beyannamelerindeki kümülatif 2,5 milyon liralık tutarın üzerinde kalan tutarları baz alarak bunun üzerinde olan mükellef grubunu deprem mücbir sebep halinin dışında bıraktı. 
Bu çok adilane bir yaklaşım değildi. Ekonomiyi taşıyan, yüklenen ve ekonomiye katkısı olan üretime, istihdama katkısı olan asıl vergi mükellefi geride kalan yüzde 20’lik dilimin içerisindeydi. Maliye Bakanlığı’nın bir taraftan deprem bölgesine bütün kaynakları aktardığı bilgisini vermesine rağmen bir taraftan kaynak aktardığı bu bölgeden vergi tahsilatı adı altında bu tutarları geriye toplama gayreti içerisinde olduğunu görmüş oluyoruz.

Net Haber: Vergi Mükelleflerinin ödeme süresi uzatıldı mı?

Böke: Vergi mükelleflerimiz bunun farkında olmayabilir ama bu geçişten sonra biz geçtiğimiz 10 gün içerisinde yine Gaziantep'te Gelir İdaresi Başkanlığı Bekir Bayraktar'la yine bir görüşme sağladık. En azından mücbir sebep hali bir kısım mükellef için 31 Mayıs'a kadar uzatılacaksa bile, geride kalan mükellefler için kademeli geçişten bahsettik. Beyannamelerin ve bildirimlerin belirli tarihlere göre, belirli bir takvime göre ötelenmesi talebinde bulunduk. Çünkü hepsinin bir anda yetişmesi mümkün değildi. Kendi yetkilerinde olan mükellefler için defter beratlarının bir ay 10 gün uzatılma sözünü verdiler. 

Çelişkiler Var

Net Haber: Mükellefleri belirlenen tarihlere kadar beyannamelerini yetiştirebilecekler mi?

Başkan Serdar Böke: E-defter mükellefleri için defter beratlarının 10 Mart'a kadar uzatma sözünü yerine getirmiş oldular. Ancak bunun dışında diğer beyannameler 2024 ekim ve öncesine ait olan tüm beyannameler 31 Ocak'ta son tarih olarak belirlemelerine rağmen özellikle 2024 yılı kasım ayı beyannamesini ne yazık ki biz KDV beyannamesi olarak konuştuğumuzda 24 Ocak’a yetiştirmek zorundayız. Burada da bir çelişki var. Ekim ayını ve öncesini beyan edemeden kasım ayı beyan edilemeyeceğine göre dolayısıyla diğer ayları da önceki ayları da 24 Ocak’a kadar beyannamesi verilmiş olacak ki Kasım ayı ve diğer ayları da verilebilmiş olsun. Burada da çelişkiler var. 
Vergi tahsilatına gidilirken aslında bu bölge için, Malatya için hem ekonomik açıdan hem de sosyolojik açıdan çöküntünün devam ettiğini bilmelerine rağmen böyle bir uygulamayı sırf vergi tahsilatını bir an evvel toplamak adına bu planı uygulamaya koydular. Bizim iddiamız ise şu, depremden sonra bu bölgeyi terk etmeyen, yaşanılmayacak halde olan bu bölge terk etmeyen, üretime devam eden, istihdama devam eden, ekonomiye katkı sağlamaya çalışan sanayici esnafı bile ciro limitini dikkate almadan bizce ödüllendirmeleri gerekirdi. Mücbir sebep halinin devamıyla ilgili tüm mükellefler hiç ayrılmadan mücbir sebep halinden faydalanmaları gerekirdi. 4 ilin içinde bulunduğu deprem bölgesinde vergi gelirleri açısından elde edilen gelirin genel bütçeye katkısı sadece yüzde bir nokta birdir. Bu orana rağmen hala bakanlığın bu vergi gelirlerinin ve prim ödemelerinin peşinde olduğu görülmekte. Bu aslında çok adaletli bir yaklaşım değil. Bunu defalarca dile getirdik. Ancak bakanlık kendi planını uyguladı. Sonuç olarak daha sonra ortaya çıkacak birçok sıkıntılar var. Özellikle bu sıkıntılar olacak. Mücbir sebep halinin dışında kalan mükellefler içinde bireysel başvuru yapılabilir deniliyor ama bununla ilgili belirli kriterler var. O kriterler bir taraftan eğer iş yeri yıkıldıysa, Çevre Şehircilik il Müdürlüğü'nden alınacak yıkımla ilgili belge ya da zayi başvurusu yapmışsa o belge eklenecek. Ve fiili olarak fiziki ortamı hala yetersiz bir ortamda ise bu değerlendirilecek. Yani burada Mükellef bir taraftan yine bir ayrıma tabi tutuluyor. Vergi mükellefleri üretime devam ediyorsa, ticarete devam ediyorsa yine bu hallerin aranmaması gerekir.

Mali Müşavirler Mücbir Sebep Haline Direnmeye Çalışıyor

Net Haber: Mücbir sebep hali bazı mükellefler için sona erdi, deprem bölgesinde taksitlendirmelerle ilgili yeni bir düzenleme olacak mı?

Böke: Mücbir sebep hali sona eren mükellefler için taksitlendirmeyle ilgili çok kere dile getirdiğimiz mevcutta yürürlükte olan 6183 sayılı kanun hiçbir değişikliğe uğramadan olduğu gibi devam ettirildi. 2023 yılı karlılığına bakılarak vergi mükelleflerinin taksitlendirme başvuruları dikkate alınacak. Ondan sonra değerlendirilecek eğer taksitlendirilmesi uygun görülürse de bu defa mükelleflerden de yine teminat istenecek. 
Asıl olan en az 36 ay koşulsuz olarak, teminat aranmaksızın bu mükellef gruplarının eşit taksitlerde faiz uygulanmadan taksitlendirilmesiydi. Bizim önerilerimize önem verilmediği gibi, bu uygulama devam edecekse ileride bir taraftan vergi mükellefleri eğer taksitlendirme şartlarına haiz olamazlarsa, bir taraftan vergi mükellefleri hem cari dönem için ve hemde önümüzdeki aylar için çıkan vergileri ve primleri zamanında ödemek zorunda kalacaklar. Bunun kaynağını bulmak zorunda kalacaklar. Bir taraftan da eskiden gelen birikmiş vergi borçlarını da bir şekilde ödemek zorunda kalacaklar. Ödeyemezlerse de belli bir takvimden sonra devlet bunu amme alacakları uygulaması esasında tahsil yoluna gidecek. Asıl sorun, asıl çöküntü, asıl şikayetler bu sürecin birkaç ay sonra ilerlemesinden sonra çıkacaktır. 
2025 yılının sonunu beklemeden süreç zaten başladı. Mali müşavirler olarak 380 civarında ofisi yıkılanlardan sadece 3’te 1’i geçici iş merkezinde işimizi yürütmeye çalışıyoruz. Bizim de bulunduğumuz ortam şu anda prefabrik yapılar ya da konteynerler türü yapılar. Mücbir sebep haline direnmeye çalışıyoruz. Dolayısıyla hayat normale dönmedi. Önümüzdeki bir iki ay içerisinde zararlı etkileri ortaya çıkacak. Vergi mükellefi taksitlendirme şartlarından faydalanamayacak olursa, bu daha büyük bir sıkıntıları ortaya çıkaracak. Esnaf iş yerini kapatmak zorunda kalacak. Ya da kapatsa dahi devlete olan borç hiçbir şekilde bitmeyeceği için bir daha herhangi bir şekilde vergi mükellefiyetine başvurmaya cesaret edemeyecek. İcra konulması halinde herhangi bir yerde maaşlı çalışsa dahi normal hayatı bulamayacak. Zira vergi borcu olacak. Onu ödemeden ya da devlet tarafından onlar bir şekilde ihya edilmeden ya da iyileştirilmeden o vatandaş normal hayata dönemeyecek. 
Bununla beraber depremzede esnaf Malatya’da zorunlu olarak rezerv alan uygulamasından dolayı konteynırlarını 4’üncü, 5’inci defa belirli yerlerden taşımak zorunda kalıyor. Bir yerlere başvurmak zorunda kalıyor. Yerini bulamamış ya da herhangi bir konteynere yerleşememiş vergi mükellefleri var. Bir yerlerde idare eden vergi mükellefleri var. Bu hayat daha bitmeden, bu kaos daha bitmeden bir de bu vergi mükellefler nasıl çalışacak, ticaret yapacak. Gelir elde edecek. Ondan sonra da vergi mükellefi olarak vergisini verecek. Bunların tamamı içinden çıkılamaz bir durumdur. Vergilerin bir an evvel tahsil edilmesine gidilme yolu erken alınmış bir karardır.

Cumhurbaşkanına Rapor Sunulması Gerekiyor

Net Haber: Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Böke: Mücbir sebep hali için karar alınmış ama yine de her şey bitmiş değildir. Tüm meslek gruplarının, tüm vergi mükellefi gruplarının, odaların bu anlamda siyaseten hükümete Malatya'yı anlatacak, Malatya'nın içinde bulunduğu zor durumu anlatacak çabalara, gayretlere girmesi lazım. Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan ziyade Cumhurbaşkanımıza bu durumun anlatılması, rapor halinde sunulması lazım. Cumhurbaşkanımızın Malatya'ya gelecek olmasından dolayı bu zor halin, içinden çıkılamaz olan halin bir an evvel Cumhurbaşkanımıza anlatılması verileriyle beraber kanıtlarıyla beraber ona sunulması gerekir ki?  ‘Zararın neresinden dönülse kardır’ söylemiyle mücbir sebep halinin bitirilmesiyle ilgili bazı şartlar iyileştirilebilir. Deprem mücbir sebep halinin dışında kalan mükellef grupları için beyannamelerle, ödemelerle ilgili tarihler daha da ötelenerek bu hal iyileştirilebilir.