Malatya fayı ölü, Çöşnük fayı diri

6 Şubat 2023'te yaşanan Asrın felaketi depremlerin yıl dönümü nedeniyle Bilgi Yolu Eğitim Kültür ve Sosyal Araştırmalar Merkezi(BİLSAM)'da düzenlenen Malatya Çevresinin Depremselliği Konferansında açıklamalarda bulunan Jeolog Prof. Dr. Mehmet Önal, 6 Şubat depremleri ve bölge fayları hakkında geniş değerlendirmelerde bulundu. Çarşı bölgesindeki gölet oluşumlarından Bostanbaşı, Pütürge, Çöşnük Fayı ve olası Yedisu depremi hakkında konuşan Önal, Malatya Fayının ölü olduğunu ve Malatya'da deprem üretme potansiyeline sahip fayların Tekederesi ve Çöşnük fayı olduğunu söyledi.

Alt geçitler suyun geçişini kesti sular çarşıda birikti

"Malatya'nın yer altı suyu Beydağı'ndan, doğu ve batı yönünde oluşan faylarla taşınıyor" diyen Önal, "Kar ve yağmur suları Malatya'nın merkezine taşınıyor. Merkezdeki suyun çok fazla olmasının nedeni bu. Ana yoldan yer altı geçitleri yapılırken yanlara yol boyu fore kazık çaktılar. Beton duvar yaptılar. Yer altı suyu normalde kuzeye doğru akıyordu şimdi akamaz oldu. Deprem sırasında bu su şişince bu civardaki bütün yapılar sıvılaşmadan yıkıldı" dedi.

Kanalboyundan çarşıya saniyede 40 litre su akıyor

Kanalboyunda fay kaynağı olduğunu söyleyen Önal, "Saniyede 40 Litre temiz içme suyu akıyor. Bir başka belediye başkanımız o suyun önünü kapattı O caddedeki binalara su basınca diğer belediye başkanımız onun önünü açtı. Bakın biz onu içmede kullanabiliriz. Sulamada kullanabiliriz ama bir akıl gidip o suyu betonla kapatıyor" ifadesini kullandı.

Pütürge dünyanın en yaşlı masifi

Malatya-Pütürge depreminin daha önce 1905 yılında olduğunu hatırlatan Önal, "Sonra Sivrice depreminde aynı büyüklükte deprem oluşturdu. Çünkü çok erken kırılıp deprem üretti çünkü yaklaşık 115 yıl oldu. Pütürge masifi denen kayaç grubu var. Bu Pütürge masifi dünyanın en yaşlı kayaç masifini oluşturuyor. Buna karşın sürgüden Hatay sınırına kadar beraber çalıştığım Amerikalı meslektaşım açıkladı. Oradaki deprem sedimanter denilen esnek kayaç yapısı sayesinde deprem gecikmiş" dedi.

Malatya fayı ölü

3 fay 6 Şubatta kırıldı ve 7,8 büyüklüğünde deprem üretti. Faylar tek tek kırılsaydı daha küçük depremlerle atlatabilirdik. Bir deprem ne kadar gecikirse o kadar büyüyor. Malatya-Ovacık fay hattın ölü.

Deprem 4 nedenle gerçekleşir

4 nedenle deprem gerçekleştiğini belirten Önal, " Nükleer deneme, Volkanik patlama, volkanik aktivite ve faylardan olur. Malatya'da bunların 3'ü yok Çöşnük fayı var" dedi.

Depremin en çok beklendiği yer Tekederesi

En çok deprem beklediği yerin Tekederesi olduğunu ve burada orta büyüklükte deprem bekledndiğini vurgulayan Önal, "30km kırılmayan bölgeyi ben çalıştım. Burada amerikalı meslektaşlarım kuvarsit olduğu için kırılmadığını söyledi. Kuvarsitler dayanıklı kayaçlar. Burada olan artçıların nedeni bu kayaçlar. Bu bölge hem Elazığ depreminde hem de Maraş depremlerinde stres aldı" dedi. Önal Yeşilyurt fayının kırıldığını ve Malatya fayının deprem üretme potansiyelinin olmadığını ifade etti.

Bostanbaşı'nda zemin güçlendirilmeli

Evlerin güçlendirilmesinin yeterli olmadığını ve kötü zeminlerde zemininde güçlendirilmesi gerektiğini söyleyen Önal, "Bostanbaşı zeminin tünel kalıp olacak şekilde 6 kata uygun" dedi.

Malatya, Elazığ'ı örnek almalı

Elazığ'da Sivrice depremi sonrasında şehrin yüzde 60'ının sağlam zeminlere taşındığını belirten Önal, Elazığ'ı Malatya'ya örnek gösterdi.

Malatya depremi 4 büyüklüğünde hisseder

Yedisu fayında beklenen 7,4 büyüklüğündeki deprem hakkında konuşan Önal, Malatya'nın Yedisu depremini 4 büyüklüğünde hissedeceğini söyledi.