Kök hücrede hastaların umudu donör
Sağlam bir insandan alınan kök hücrelerin hasta olan birine nakil edilmesi olarak bilinen kök hücre naklinin önemli olması nedeniyle bu alanda donör olabilecek insanlara umut olarak bakılıyor. Kan kanseri olarak bilinen lösemi konusundaki tedavi ile uzmanlar, hastalara umut oluyor.
Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Kemik İliği Nakli Ünitesi ile Aferez Ünitesi ve Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Mehmet Ali Erkurt, “Donör olmak sosyal bir sorumluluk” diyerek, vatandaşları donör olmak için duyarlı olmaya davet etti.
Erkurt, İletişim Fakültesi öğrencilerine kök hücre nakliyle ilgili açıklamalarda bulundu. Yaşları 18 ile 55 arasında olan ve kan verebilmeye müsait olan herkesin kök hücre bağışında bulunabileceğini dile getiren Erkurt, kök hücre toplamada eskiden ameliyathanede kalça kemiğinden anestezi altında yaklaşık 70 kiloluk bir hasta için 1 litre kök hücre toplayıp verildiğini, ama şimdi teknolojinin gelişmesiyle aferez cihazlarının ortaya çıkmasıyla 2-3 saat içerisinde çevre kanındaki kök hücreleri toplandığını söyledi.
Aferizin ağrılı olmayan uyuşturma yani anesteziye gerek olmayan daha kolay bir yöntem olduğunu kaydeden Erkurt “Donör olmak aslında sosyal bir sorumluluktur. Çünkü herkesin bir yakını bir şekilde kan kanseri olabilir. Herkese de kök hücre lazım olabileceği için bağışçı sayısının artırılması gerekir. Her ne kadar kan bağışını Kızılay veriyor olsa da ‘trombosit' dediğimiz beyaz kan, hala bir donörden elde ediliyor. Bütün kemikleriyle birlikte kanamayı önlemek için hastaya trombosit veriliyor. Trombositin de bir bağışçıdan alınması gerekiyor” dedi.
“Kök hücrelerle sanki bir ekim yapıyoruz''
Erkurt, “Lösemi halk arasında kan kanseri olarak bilinmektedir. Lösemi tanısıyla gelen bir hastamıza önce kemoterapi veriyoruz ve kötü hücrelerini yüzde 5'in altına düşürüyoruz. Bu şekilde hastalığın belirtilerini (remisyon) kesiyoruz. Sonrasında doku uyumu için öncelikle kardeşlerinden bir tarama yapıyoruz. Eğer onlarda uyum varsa kardeşlerinden aldığımız uyumlu kök hücreyi hastaya naklediyoruz. Bu kök hücrelerin hastamızın kemik iliğine yerleşmesi, kışın solan ağaçların ilkbaharda tekrar yeşermesi gibidir. Hastamızın kök hücrelerini, yani tamamen bozulmuş kemik iliği yapısını, hastadan aldığımız kök hücrelerle sanki bir ekim yapıyormuş gibi ekiliyor. Kök hücrenin orada adeta yeşermesini sağlıyoruz. Dolayısıyla yeni hücrelerin hastamızda yeşermesini sağlayıp bu şekilde o kötü gidişata son veriyoruz” şeklinde konuştu.
Üç çeşit kök hücre nakli olduğundan söz eden Erkurt, “Bir tanesi kendinden kök hücre nakli dediğimiz Otolog Kök Hücre Nakli. Burada hastamızın kendi kök hücrelerini alıyoruz, donduruyoruz. Sonra yüksek doz kemoterapi veriyoruz. Yüksek doz kemoterapi verdikten sonra bu kendinden aldığımız kök hücreleri tekrar hastamıza naklediyoruz. İkincisi Allojenik Kök Hücre Nakli. Bunda da kardeşten veya eğer kardeşi yoksa tam uyumlu donörden bulduğumuz tam uyumlu kök hücreleri hastaya naklediyoruz. Bunlarda akraba dışı olabilir. Eğer kardeşinden kök hücre nakli yani uyumlu kök hücre yoksa Türkök'e başvuruyoruz. 1 milyon kayıtlı Türkök hücreden uyan varsa bağışçılarımız uyumlu kök hücreyi toplayıp bize gönderiyor. Üçüncüsü Haploidentik Kök Hücre Nakli. Kısmi uyumlu yani 12'de 11'den az uyumlu olan kök hücreleri nakil ettiğinizde o zaman onun adı da Haploidentik Kök Hücre Nakli oluyor” ifadelerini kullandı.
Turgut Özal Tıp Merkezi'nde Türkiye'de ve dünyada yapılan her türlü kök hücre naklinin uygulandığına dikkat çeken Erkurt, kök hücre uygulanan hastalıklar ile ilgili olarak ise , “Öncelikle lösemiler dediğimiz kan kanserleri, Akut Lösemiler ve Kronik Lösemiler olan iki lösemi grubuna da kök hücre uygulanıyor. Lenfomalar (Lenf Kanserleri) da kök hücre nakli yapıyoruz. Miyelom dediğimiz kemik iliğinin yine plazma hücreli lösemisini uyguluyoruz Miyelodisplastik Sendrom dediğimiz kemik iliği yetersizliklerinin de yani örnek olarak Aplastik Anemi gibi yine kemik iliği yetersiz olan hastalıklarda kök hücre nakli yapıyoruz. Yine kalıtsal hastalıklarda yani Talasemi Majör hastalığı, Orak Hücreli Anemi bunlara da kök hücre nakli yapıyoruz. Gün geçtikçe de kök hücre naklinin alanları hep gelişiyor. Myeloproliferative hastalıklar dediğimiz yine Myelofibrozis gibi hastalıklarda da kök hücre nakli yapıyoruz. Başlıca kök hücre naklini Akut Lösemilere yapılıyor” dedi.
Türkiye'de kemik iliği nakli en çok TÖTM'de
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Turgut Özal Tıp Merkezi (TÖTM), karaciğer naklinin yanı sıra kök hücre nakliyle de başarılarından sıkça bahsettiriyor. Türkiye'de son 4 yılda en çok kemik iliği nakli yapan merkez TÖTM. Türkiye'nin yanı sıra Suriye, Irak, Gürcistan ve Özbekistan gibi ülkelerden gelen hastalara da kök hücre nakli yapılıyor. Hastalar hiç bir ücret ödemeden tedavi oluyor.
Erkurt “Türkiye'de son 4 yılda en çok kemik iliği nakli yapan merkeziz” dedi.
Turgut Özal Tıp Merkezi Kök Hücre Nakil Ünitesi ile ilgili bilgi veren Erkurt “Turgut Özal Tıp Merkezi Kök Hücre Nakil Ünitesi ruhsatlı 40 yatağıyla Türkiye'nin en büyük kemik nakil ünitesidir. Geçen sene 277 tane kemik iliği nakli yaptık. Son 4 yılda da Türkiye'de en çok kemik iliği nakli yapan merkeziz” diye konuştu .
Onkoloji Hastanesi'nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından iki yıl önce açıldıktan sonra faal olarak yoğun bir şekilde çalışmaya başladığını dile getiren Erkurt, Onkoloji Hastanesi'nde 40 yataklı kemik iliği nakli ünitesinin yanı sıra 44 yataklı Hematoloji Servisi'nin ve 16 yataklı yoğun bakımın da olduğunu belirtti.
“Hastalarımız burada hiç bir ücret ödemeden tedavi oluyor”
Onkoloji Hastanesi'nin hematoloji ve kök hücre nakli alanlarında atılım yaptığına dikkat çeken Erkurt, hem yurt içi hem de yurt dışından pek çok hastanın Turgut Özal Tıp Merkezi'ne geldiğini bildirdi.
Erkurt, “Malatya'nın nüfusuna bakıldığında yıllık 60 tane kemik iliği nakli yapmamız lazım. Geçen sene 277 tane kemik iliği nakli yapıldığına göre bizim hastalarımızın yüzde 75'inden fazlası dışarıdan geliyor. Yani biz aslında dışarıdan gelen hastalara daha çok hizmet veriyoruz. Hastalardan özel hastanelerdeki gibi ücret alınmıyor, fark ücreti alınmıyor ve takiplerde hiçbir ücret alınmıyor. Yani kemik iliği nakli gibi çok pahalı bir tedavinin ilaçlarını da devlet ödüyor. Hiç bir ücret ödemeden bu hastalarımız burada tedavi olup gidiyor. Bu hastalarımız için aslında büyük bir nimettir” ifadelerini kullandı.
Erkurt, yurt içinden gelen hastaların yanı sıra Suriye, Irak, Gürcistan, Özbekistan gibi ülkelerden gelen hastalara sağlık turizmi adı altında hizmet verdiklerini sözlerine ekledi.