Hasar tespit yeniden mi yapılacak?
6 Şubat'ta yaşanan depremlerde Malatya'da birçok bina yıkıldı ve ağır hasar aldı. Yaşanan depremlerde hasar tespit kararlarına itiraz eden yapı sahipleri mahkemeye başvuruyor. Mahkemeden yürütmeyi durdurma kararı alan konut sahipleri, karar tutanağını yapılara asmaya başladı. Yapılan itirazlar nedeniyle yıkımı durdurulan binalar, hem yıkımların geç ilerlemesine hem de ağır hasarlı durumda olanlar tehlike saçıyor. Binlerce ağır hasarlı binanın olduğu kentte, itirazlar mahkemeye taşınırsa, akıllara hasar tespit işlemleri yeniden mi yapılacak? Sorusunu getiriyor.
6 Şubat tarihli depremlerden en fazla etkilenen illerden olan Malatya'da yıkım kararı verilen binalar için hak sahiplerinin yaptığı itirazlar sonucu mahkeme yürütmeyi durdurdu. Hak sahipleri, hasar tespitlerinin yetkililer tarafından 5 dakikada yapıldığını, kısa sürede hasar tespitinin mümkün olmadığını ileri sürerek iptal istemiyle dava açarak yürütmeyi durdurdu. Mahkeme tarafından verilen karar tutanağı yapılara asılmaya başlandı. Ancak, ağır ve orta hasarlı binaların yıkılmaması tehlike saçmaya devam ediyor. Yürütme kararı ile tehlike saçan binaların yıkımının durdurulduğunu belirten Battalgazi İlçesi Niyazi Mahallesi Muhtarı Nilgün Tekatlı, “Orta hasarlı binalar ya da ağır hasarlı binalar mahkeme kararıyla yıkımı durduruluyor. Durdurulunca yıkım bitmiyor. Malatya bu yüzden geride kaldı. İtirazlar yüzünden geç ilerliyor. Bazı vatandaşlarımız ağır hasarlı binalarını kurtarmak için uğraşıyorlar. Mahallemizde ağırdan orta ve az hasarlıya çevrilmiş ve kiraya verilmiş binalarımız mevcut” dedi.
İnsan yaşamının önemi yok mu?
Tekatlı, Niyazi Mahallesinde 224 binanın bulunduğunu ve bu binaların yüzde 95'inin ağır hasar aldığını ancak bazı hak sahiplerinin ağır hasarlı binaları orta ve az hasara çevirerek kiraya verildiğini söyledi. Tekatlı, “Bina sahiplerinin birçoğu evlerini ağır hasardan hafif hasara çevirebilmek için çevre ve şehircilik bakanlığına müracaat ettiler. Bu şekilde ağırdan orta ve az hasarlıya çevrilmiş binalarımız mevcut. Hatta şu anda ağır hasarlı binamızın biri az hasarlıya çevrilip kiraya verildi. Kira bedeli olarak 10 bin lira istiyorlar. Esnaf ve vatandaş iş birliği yapıyor. Bir binada 24 daire varsa bu 24 daireden nedense iki kişi itiraz ettiği zaman o bina çevriliyor. Bizim de anlamadığımız mesele de bu. Geriye kalan ailelerin hiç mi önemi yok” şeklinde konuştu.
Dükkanımızı kiraya vereceğiz içinde biz bulunmayacağız
Dışarıdan bakınca binaların ağır hasarlı olduğunu dile getiren Tekatlı, “Genelde dükkân sahipleri ya binanın sahibi oluyorlar ya da müteahhit oluyorlar. Kendilerinde nedense itiraz etme gereği görüyorlar. Ben inşaat mühendisi değilim anlamam ama gördüğüm kadarıyla kolonu kopmuş bir binanın itirazı ne kadar kabul edilmiş olur. O binaya ne kadar aileyi toplayabilirsin. Biz bunu insanlarla. Konuştuğumuz zaman bize söylenen şunlar, "ne de olsa biz esnafız, dükkanımızı kiraya vereceğiz, içinde biz bulunmayacağız " diye konuşuyorlar. Maalesef böyle tartışmaları da görebiliyoruz. Ağır hasarlı ve orta hasarlı binalardan kaç tanesi döndü şu an net bir bilgi yok. Çünkü insanlar e-devletten bakıyor. Ramazan Bayramından önce elimize 57 tane binanın yıkım kararı elimize ulaşmıştı. 57 binanın içerisinde bile itiraz edilen binalar mevcut” diye konuştu.
Ağır hasarlı olduğunu görmek için mühendis olmaya gerek yok
2020 yılında yaşanan Elazığ depreminde ağır ve orta hasarlı binaların itirazlar sonucu hafif hasara çevrildiğini belirten Tekatlı, 6 Şubat depreminde binaların bir kısmının çöktüğünü aynı sonuçların tekrar yaşanmaması için dikkatli olunması gerektiğini söyledi. Tekatlı, ağır ve orta hasar verilen binaların yaklaşık 60 yıllık olduğunu belirterek, “2020 depreminde çevre ve şehircilik ekipleriyle mahallemizi gezmiştik. Mahallemizi gezdiğimiz esnada ağır hasarlı binaların ertesi sabah geri hasarsıza çevrildiğini gördük. Zaten bir tane bina Kahramanmaraş depremlerinde yıkıldı. Can kaybı da bu binada oldu. Demek ki Malatya genelinde bu kadar yıkımın olmasının sebebi 2020 depreminde, Malatya'daki ağır hasarlı binaların az hasarlıya ve hasarsıza çevrilmesinden dolayı. Binalar zaten 50, 60 yıllık, bunun nesine itiraz ediyorsunuz. Zaten betonu un olmuş dökülüyor. Binaların ağır hasarlı olduğunu görmek için mühendis olmaya gerek yok. Ancak bizim insanlarımız. Ellerini vicdanlarına koymadan sadece nefisleriyle hareket ediyorlar. Ne kadar kurtarırsak o kardır hesabı yapıyorlar. Sadece paranın hesabını yapıyorlar. Dünya paranın üzerine kurulu değil” dedi.
Ayrıştırma yasaklandı ama hala devam ediyorlar
Yerinde ayrıştırma işleminin yasak olmasına rağmen devam ettiğinin altını çizen Tekatlı, “ Yerinde ayrıştırma valilik tarafından yasaklandı ama nedense ayrıştırmalar devam ediyor. Şikâyet ediyoruz para cezası kesiliyor ancak yarım saat sürmeden tekrar devam ediyorlar. Allah hepimizin. Yardımcısı olsun. Malatya böyle olduğu sürece, bizler suskun olduğumuz müddetçe, hakkımızı aramadığımız müddetçe bu iş uzayacak” şeklinde konuştu. Yerinde dönüşümün TOKİ tarafından yapılmasını istediklerinin altını çizen Tekatlı, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, açıklamasında sizler özel müteahhit tutacaksınız, müteahhit ne zaman bırakırsa biz devam edeceğiz kelimesini kullandı. Bu bizi şahsen üzdü. Buraya kadar her şey iyiydi. 500 hibe, 700 kredi bunlar iyiydi. Fakat müteahhit siz bulun demesi bizi çok sıkıntıya düşürdü. Müteahhitler maalesef o fiyata biz binaları yapamayız diyorlar. Mevcut ekonomik krizden dolayı bu fiyata yapamayacaklarını söylüyorlar” diye konuştu.