329 milyon dolarlık kayısı ihracatı zirai donun gölgesinde
12 Nisan gecesi etkili olan kar yağışıyla birlikte yaşanan zirai don, Türkiye'nin dünya lideri olduğu kayısı üretimini büyük ölçüde etkiledi. Son 5 yılda 329,3 milyon dolarlık ihracat yapılan üründe bu yıl rekolte kaybı ciddi boyutta. Malatya başta olmak üzere üretim bölgelerinde ağaçlarda 0'e yakın hasar tespit edildi.
Türkiye’de 12 Nisan gecesi etkili olan kar yağışı sonrası meydana gelen zirai don, tarımsal üretimde büyük zarara yol açtı. Özellikle kayısı üretiminde dünya lideri olan Malatya’da birçok kayısı bahçesi olumsuz etkilendi.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, bu kapsamda Malatya'yı ziyaret ederek, kayısı ağaçlarını etkileyen zirai donun gözle görüldüğünü, bu ağaçların gelecek yıl meyve verebilmesi için Bakanlık ve Malatya Valiliği tarafından çalışmalara başlandığını duyurdu.
Türkiye'nin dünya üretiminde lider olduğu kayısıdaki bu gelişmeler üzerine gözler, bu ürünün ihracat potansiyeline çevrildi.
Kayısı ihracatı geçen yıl 2023'e göre yüzde 20,4 arttı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Özel Ticaret Sistemi verilerinden yaptığı derlemeye göre, 2020'de 55,6 milyon dolar olan kayısı ihracatı, 2021'de 61,8 milyon dolara yükseldi. Söz konusu ihracat 2022'de 82,6 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
Türkiye'nin kayısı ihracatı 2023'te 58,6 milyon dolar oldu. Bu üründe geçen yıl yapılan dış satım da bir önceki yıla göre yüzde 20,4 artarak 70,6 milyon dolara yükseldi.
Böylece, Türkiye'nin 2020-2024 dönemini içeren 5 yılda kayısı ihracatı 329,3 milyon dolar olarak belirlendi.
Türkiye'nin 5 yıllık kayısı ihracatında ilk sırada Rusya yer aldı. Bu üründe Rusya'ya yapılan dış satım söz konusu dönemde 179 milyon 416 bin 595 dolar olarak kayıtlara geçti.
“Malatya'da bütün ağaçlarımız hasar gördü”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Yunus Kılınç, zirai don felaketinden en çok etkilenen ilin Malatya olduğunu belirterek, "Malatya'da yerel değil, genel bir zarar oluştu. Yani Malatya'da bütün ağaçlarımız hasar gördü." dedi.
Kayısının Malatya, Elazığ, Kahramanmaraş ve Sivas'ta yetiştiğine işaret eden Kılınç, "Kayısı yetiştirilen bu havzada yaklaşık 13 milyon ağaç var. Bu ağaçların hepsinde hasar meydana geldi. Şu an hiçbir ağacımızda ürün yok. Hasar oranımız yüzde 100." değerlendirmesinde bulundu.
Kılınç, Türkiye'nin yaş kayısı üretiminde yıllık 750 bin tonla dünyada birinci sırada yer aldığına dikkati çekerek, şu an çiftçilerin elinde sadece 10 bin ton kayısı olduğunu söyledi.
Bölgede hasar tespit çalışmalarının devam ettiğini bildiren Kılınç, şunları kaydetti: "Üreticilerin yıllık üretim masraflarının ödenecek olması olumlu karşılandı. Zirai don nedeniyle en fazla hasarı kayısı üretimi yapılan bölgeler gördü, bölgemizde pozitif ayrımcılık istiyoruz, üreticilerimizin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi kooperatiflerine borçları için de düzenleme yapılmasını talep ediyoruz. Düzenleme yapılması sektörümüz için çok iyi olacaktır. Yapılan çalışmalar üreticilerin gelecek yıl üretim yapabilmesi için katkı sağlayacak. Ayrıca, hasar gören ağaçların gelecek yıl meyve vermesi için üreticiye yönelik eğitimler veriliyor."
2020-2024 dönemi kayısı (zerdali dahil) dış ticaret verileri şöyle:
Kayısı (zerdali dahil)
Yıllar İhracat (dolar) İthalat(dolar)
2020 55.638.060 93.062
2021 61.838.748 67.168
2022 82.570.638 66.965
2023 58.634.078 1.436
2024 70.606.060 18.632
