Salınımlar Teorisi
Mehmet Zeki Dinçarslan
Sabah vakitlerinin insana efsunlu gelmesinin sebebi günün henüz nelere gebe olduğunun bilinmemesidir. Koca bir gün boyunca alınacak kararlar, düz bir çizgi halinde ilerleme ihtimali olmayan hayatın zikzaklarını oluşturur. Allah’ın her gün karşımıza çıkardığı hikmetlerse, nazar-ı hikmetle bakmayı becerebilenlerin bu kararları doğru alabilmesi için, insanın en büyük yardımcısıdır.
Yataktan kalkıp kalkmama bir karardır. Kahvaltı yapıp yapmama bir karardır. Sokağa çıkıp çıkmama bir karardır. Bunlar basit kararlardır ve hayatın küçük zikzaklarını oluştururlar. Davranışlarda ve insan ilişkilerindeki basit evet-hayır kararları küçük günlerin küçük zikzaklarıdır. Bu kararlar, bir araya gelince insanın karakter haritasını meydana getirirler. Bunları küçümsemek olmaz. Büyük kararlarsa her gün karşılaşılmayan, zikzaktan ziyade viraj olarak tabir edebileceğimiz dönüm noktalarıdır. Yatırım kararından evlilik kararına kadar geniş bir yelpazede incelenebilir bu kararlar. Alındıktan sonra hayatta büyük değişikliklere yol açan bu kararların üzerinde pek düşünmeden, başkalarının fikrini almadan, aniden alınması hayatta büyük salınımların olmasına sebep olur.
Ben buna salınımlar teorisi diyorum. İnsan hayatındaki büyük değişiklikler, salınımlardır. Salınımlar uranyum gibi radyoaktif elementler gibidir. Düzgün bir şekilde yönetilmedikleri zaman insana zarar verme potansiyelleri yüksektir. Doğru bir şekilde yönetildiği zamansa muazzam katkılar sunar hayata. Örneğin evlilik kararı bir insanın hayatını baştan sona etkiler. Doğru karar hayat boyu mutluluk, yanlış karar hayat boyu mutsuzluk getirme potansiyeli taşır. Üniversite eğitiminde tercih edilecek bölüm, bütün hayatı baştan sona etkiler. İşi tesadüfe bırakırsanız zarar görme ihtimaliniz yüksektir. Doğru yönetilmiş tercih dönemleri, beraberinde mutluluk da getirir.
Başkalarının fikrini almak, süreçlerin yönetimindeki en doğru metodolojidir. Evlilik kararını aile ile danışarak almak, üniversite tercihini öğretmenlerle planlamak yapılacak büyük hataların önüne geçer. Burada dikkate alınması gereken kritik nokta, fikri alınacakların dikkatli bir şekilde seçilmesidir. Sevgi önemli bir kriterdir, sizi gerçekten sevenler sizin için iyi şeyler düşünürler fakat işinizle ilgili alacağınız kritik bir kararla ilgili annenizin bir fikri olmayabilir ya da olsa da doğru bir karar olmayabilir. Hangi büyük kararla ilgili kimlerin fikrini alacağınızı dikkatli bir şekilde seçmeniz gerekir.
Yine de yeterli sayıdaki insana danışırsanız alacağınız kararın doğru olma ihtimalini artıracağınızdan emin olabilirsiniz. Büyük bir sığırın kilosunu tahmin etmek için bir araya gelen yeterince kalabalık bir topluluğun tahminlerinin ortalaması o sığırın kilosunu tutturacaktır. Arada uçuk tahminler olsa da ortalaması doğru tahmini bulacaktır, bundan emin olabilirsiniz. Dolayısıyla büyük salınımların zararlı etkisinden kurtulmak için takip edilmesi gereken yol ya çok sayıda insanın fikrini almaktır ya da en doğru kişileri belirleyebilmektir.
Günümüz dünyasında, geniş ailenin dağılışına şahitlik ederken küresel kültür insana yalnızlığı allayıp pullayarak sunuyor. Bireysellik, kişinin sadece alışveriş davranışlarını önemseyenler için çok değerliyken kişiye mutluluk değil, çoğunlukla mutsuzluk ve depresyon getiriyor. Yalnız başına kalan insan ise dışarıdan destek alamadığı için büyük salınımlar yaparak büyük mantıksızlıkları da hayatına dâhil ediyor. Kültürümüzün içerisinde istişarenin ve danışmanın önemini vurgulayan çok fazla öğe var. Büyük salınımlardan önce insan etrafına danışmalı, kendisine ve toplumuna zarar verecek adımlar atmaktan kaçınmalıdır.
